Huisartsen doen boekje open over 'stil drama'. Duizenden patiënten zijn niet te verwijzen
De huisartsen krijgen vele kwetsbare patiënten als dementerende ouderen, psychiatrische patiënten, chronisch zieken en jongeren met tal van psychische problemen moeilijker verwezen naar de juiste zorg.
Het kost wekelijks uren extra tijd aan vruchteloos contact met zorginstanties, stuitend op onderbezetting, competentie- en verantwoordelijkheidsdiscussies, afhouden en bureaucratie. Duizenden kwetsbare patiënten blijven daardoor vaak maanden verstoken van tijdige, adequate zorg. Met alle gevolgen van dien voor de patiënt, evenals voor de huisarts en voor de samenleving. Huisartsen-actiecomité Het Roer Moet Om geeft in de Tweede Kamer een stem aan dit 'stille drama', dat vooralsnog buiten de spreekkamer onopgemerkt lijkt. Het biedt een bundeling van vele schrijnende praktijkverhalen aan, en de uitkomsten van een peiling onder huisartsen naar de (zorg)tijd die daarmee verloren gaat.
Huisartsen wekelijks 3 uur tot soms meer dan 5 uur onnodig tijd kwijt in verwijzingen
De peiling, begin november gehouden onder de 8400 huisartsen tellende achterban van Het Roer Moet Om, laat zien dat, genomen over de 7 voorafgaande dagen, bijna alle responderende huisartsen (97%) aanlopen tegen verwijspogingen die niet, of alleen na zeer grote inspanning lukken. Gemiddeld genomen gebeurt dat zes keer per week. Op basis van die cijfers, zo schat het actiecomité, moet het in de totale huisartsenzorg in Nederland wekelijks om vele duizenden patiënten gaan. De extra tijd die huisartsen er in een week tijd mee kwijt zijn bedraagt gemiddeld 3 uur. Bij één op de zes huisartsen zelfs meer dan 5 uur. Bijna 80% van de ondervraagden liep tegen verwijsproblemen aan bij ziekenhuizen en GGZ-instellingen, de helft bij thuiszorg- en verpleeghuisinstellingen en tussen een derde en een kwart bij jeugdzorg, het sociaal domein en verslavingszorg.
Patiënt tussen wal en schip, hoe gebrek aan samenhang vooral kwetsbare patiënten treft
Veel huisartsen ervaren de situatie inmiddels als onhoudbaar, zo blijkt uit de bijna tweehonderd persoonlijke ervaringen die Het Roer Moet Om na een oproep kreeg toegestuurd. Het actiecomité stelde er een boekje uit samen, getiteld 'Patiënt tussen wal en schip'. Rode draad door de ervaringen is de frustratie en machteloosheid waar de huisarts tegenaan loopt. Het boekje staat bol van voorbeelden over 'van-het-kastje-naar-de-muur' gestuurd worden, de patiëntenstops door personeelsgebrek, bezuinigingen en ellenlange wachtlijsten. Waarbij huisartsen ook zien dat de collega-hulpverleners niet zo zeer uit onwil of onkunde doorverwijzingen niet accepteren, maar dat door verkokerde aansturing en financiering, capaciteitsproblemen, bezuinigingen en alom gehuldigd concurrentiedenken de - samenhang - tussen de zorginstanties is verdwenen.
Oproep Zorg voor Samenhang! met publiek debat op 14 december in den haag
De aanbieding aan de Tweede Kamer is een volgende stap in het ruchtbaarheid geven aan deze 'stille ramp'. De verdwenen samenhang in de zorg was afgelopen zomer aanleiding voor het actiecomité, om in het pamflet 'Zorg voor Samenhang!' - voor de politiek, zorgverzekeraars en zorgverleners zelf – concrete maatregelen op te nemen om die samenhang in ere te herstellen. Het Roer Moet Om neemt daarin zelf het voortouw door op 14 december een publiek debat te organiseren waarin denkers en doeners in de zorg samen oplossingen zoeken.
Duizenden huisartsen ervaren inefficiëntie door gebrek aan goede samenhang in de zorg. Drie voorbeelden van honderden inzendingen over ervaringen in de praktijk.
Een huisarts uit Amstelveen:
De gemeente beheert het geld voor jeugdzorg en heeft hiervoor hulpverleners gecontracteerd (of niet).
Alleen heeft de huisarts geen zicht op de contractering en wachttijden. Ouders met een hulpvraag komen zoals altijd bij de huisarts en die weet zich dan geen raad, aangezien de zorg nu moet komen vanuit het gemeentelijk zorgloket. Ouders willen niet met hun hulpvraag naar een loket maar gewoon hulp van hun huisarts. Daarbij: sociale teams zijn opgericht om hulp te bieden aan complexe gezinsproblemen, maar stellen de huisarts niet op de hoogte van hun behandeling. Geen informatie-uitwisseling van zorg, dus veel dubbel werk en langs elkaar heen werken.
Een doktersassistente uit Haarlem:
Een ervaring die ik de afgelopen 26 jaar zéér regelmatig meegemaakt heb. Een patiënt wordt ontslagen uit het ziekenhuis en voor thuis is er te weinig of niets geregeld. De operatiewond is nog vers, de patiënt kan amper op zijn benen staan, zichzelf aan- of uitkleden, wassen, enzovoort. Probeer dán eens om kwart voor vijf in de middag een wijkverpleging voor diezelfde avond of de andere ochtend te regelen. Smekend bij het vijfde telefoontje, of er alsjeblieft iemand vanavond wil gaan kijken bij patiënt X, want er zijn geen kinderen, of die wonen te ver weg of zijn zelf ook niet in staat… De wijkverpleegkundigen doen hun stinkende best, maar op een gegeven moment is de rek er uit. En dan???
Een huisarts uit Veldhoven:
Een 89-jarige vrouw met botbreuken door botontkalking waarbij de thuissituatie vastloopt en er een zorgprobleem ontstaat. Oplossing: tijdelijke opname op de revalidatie afdeling van het nabijgelegen verpleeghuis. Er is zowaar een bed beschikbaar. Probleem: mevrouw kan alleen opgenomen worden als ze onder behandeling is van de internist ouderengeneeskunde of andere medisch specialist. Hiertoe moet zij totaal overbodig verwezen naar de internist en uiteindelijk zelfs opgenomen worden in het ziekenhuis, om vervolgens de dag erna verplaatst te kunnen worden naar de gewenste revalidatieafdeling. Verspilling van de tijd van de huisarts, geldverkwisting door overbodige verwijzing met ziekenhuisopname en tenminste één keer overbodig ambulancevervoer.
Toosje Valkenburg over haar vak en 'het Roer Moet Om'
Hello Radio interview met Toosje Valkenburg. Zij is huisarts, medisch directeur/bestuurder van hospice Demeter en mede-initiator van actiecomité Het Roer Moet Om. Het gesprek gaat over haar vak, de vele verbeterpunten voor de praktijk van de huisarts, de zorg in de breedte, én waarom het roer echt om moet.