IDFA; wederom inspirerend en spraakmakend in film
In de 2e helft van november vond de 28e editie van het IDFA plaats, voluit; International Documentary Filmfestival Amsterdam. Dit evenement is een platform voor internationale documentairemakers. Met hun creatieve filmproducties brengen ze spraakmakende sociaal/maatschappelijke thema’s in beeld. Naast de duizenden vakmensen uit de filmindustrie, komen er jaarlijks zo'n 250.000 bezoekers naar het evenement waar een paar honderd geselecteerde documentaires worden vertoond. Deze documentaires zijn verspreid over verschillende locaties in Amsterdam te zien, en er worden ook vele parallelsessies georganiseerd.
Hierin kunnen bezoekers de producenten en de deskundige gastsprekers ontmoeten. Deze formule zorgt voor nog meer diepgang in de persoonlijke beleving van het zien van de documentaires. Het is niet voor niets het grootste documentaire filmfestival ter wereld, want daarnaast zijn fondsen te werven voor cofinanciering, worden er licentie/distributiedeals gemaakt en zijn er trainingsprogramma’s voor aankomend jong talent.
Filmportret Sonita wint overtuigend de IDFA U Doc Award for the Youth
Vanaf dit jaar wordt ook een prijs toegekend aan de beste internationale jeugddocumentaire. Deze prijs ging naar het filmportret van Sonita, dat door de jeugd meteen een favoriete positie kreeg tijdens het IDFA.
De documentaire gaat over Sonita Alizadeh. Ze is 18 jaar, gevlucht uit Afghanistan en met een illegale status ondergebracht in een opvangtehuis in Teheran. Het is haar droom om een beroemde rapper te worden en ze deelt dit met haar fans in het opvangtehuis. Maar haar familie heeft echter hele andere plannen voor Sonita, want ze is als bruid 9.000 dollar waard. En daarnaast mogen vrouwen helemaal niet solo zingen in Iran. Dus hoe kan ze dan alsnog haar toekomst vormgeven en al haar dromen waarmaken? Zie bovenstaande trailer.
Na vertoning van de filmdocumentaire in de Balie werd Sonita door princes Mabel van Oranje geïnterviewd in een korte Q&A. Princes Mabel is nauw betrokken bij de organisatie Girls Not Brides, die wereldwijd campagne voert tegen kindhuwelijken. Plan Nederland heeft ook een samenwerking met Girls Not Brides. Zie interview.
IDFA pleit voor meer vrouwelijke filmmakers
Sinds jaar en dag wordt de film- en animatie industrie gedomineerd door mannelijke professionals. Dit schept helaas een eenzijdig beeld van hoe onze maatschappij in film en documentaires wordt weergegeven. De IDFA oprichter en directeur Ally Derks, zou dan ook graag meer vrouwelijke professionals willen zien in de wereld van documentaires. In de vorige editie van dit festival is hier specifiek extra aandacht aan geschonken met het themaprogramma: 'The Female Gaze'. Er werden meerdere docu's van vrouwelijke makers in de spotlight gezet en stevig gedebatteerd over de positie van vrouwelijke professionals in deze creatieve sector.
Het IDFA kent ook een samenwerkingsverband met de
Women Make Movies in New York, waarvan executive director Debra Zimmerman co-host is op het festival en gastdocent op de IDFA Summer Film Academy. Nog een partner is The Alliance of Women Film Journalists, gevestigd in NY state. Dit initiatief staat tevens bekend om de EDA Awards voor vrouwelijke filmprofessionals.
Foto links: Oprichter Ally Derks hier aan het woord, ten tijde van de uitreiking van de (28e) IDFA Awards 2015. Op de opening van het festival werd werd ze ceremonieel benoemd tot 'Chevalier des Arts et des Lettres'. Ally ontving de onderscheiding van de Franse ambassadeur Laurent Pic. De Franse documentaires zijn vaak goed vertegenwoordigd tijdens dit evenement in Nederland. Foto rechts: Jeugdjury voor jeugdprijs
Regisseur Rokhsareh Ghaem Maghami wint met Sonita ook de IDFA Audience Award
Rokhsareh Ghaem Maghami, de regisseur van Sonita, ontving de BankGiro Loterij IDFA Audience Award met een bedrag van € 5.000,-. Rokhsareh heeft deze film kunnen maken door het IDFA Bertha Fund. Dit is het enige fonds ter wereld dat zich geheel richt op het verbeteren van mogelijkheden, om documentaires te kunnen maken in ontwikkelingslanden en lokale filmculturen te stimuleren met financiën en advies. De in Teheran geboren regisseur heeft film en animatie gestudeerd op de Tehran Art University. Naast diverse documentaires heeft ze ook een boek geschreven; Animated Documentary: A New Way to Express
Een aardig detail is dat het aantal gepubliceerde boektitels in Iran, weliswaar gereguleerd, het aantal publicaties van Nederland en België jaarlijks vergaand overstijgt. Iran heeft ook een van de oudste vormen van literatuur ter wereld en is vermaard vanwege haar poëzie. Verder kent Iran tevens een van de oudste animatie-uitingen ter wereld, een paar duizend jaar voor de jaartelling. Het is een geit die in 5 beelden rent naar een boom er tegenaan springt, bladeren eet en weer neerkomt.
De prachtige documentaire Human van Yann Arthus-Bertrand, waarin hij de vraag stelt wat ons menselijk maakt, had tijdens het IDFA de Nederlandse première. Distributeur September Film, dat zich richt op art- en cross-over films, heeft de rechten gekocht.
Meer vrouwen in filmsector krijgen ook regie in handen
Sinds de eerste films gemaakt werden voor een breed publiek worden vrouwen vóór de camera als actrices geroemd. Maar achter de camera wordt de filmindustrie nog steeds gedomineerd door mannen.
Geleidelijk begint dit te veranderen en krijgen (jonge) vakvrouwen ook de regie in handen!
Een vrouwelijke kijk in filmmaken levert extra diepgang in de menselijke verhaallijn
Een vrouwelijke kijk op onze maatschappij in de film en documentaires. Mede dankzij het IDFA en diverse fondsen krijgen (jonge) vrouwen steeds meer kansen. Enerzijds om zich achter de camera te profileren en anderzijds in productie en regie. Dit is een goede ontwikkeling voor filmindustrie, want anders blijft het een eenzijdig aanbod van de mannelijke visie op ons leven. Mannen zijn goed in staat om zeer aansprekende films en documentaires te maken voor iedereen, dus ook voor vrouwen...
Maar in veel gevallen ontbreekt het dan gewoon aan het typisch gevoelsmatige dat vrouwen hebben. Iets dat vrouwen heel concreet in de menselijke verhaallijn van een productie kunnen registreren. Een mooi voorbeeld is de filmdoc 'Life on Hold' dat voor het IDFA was geselecteerd in de categorie; digital storytelling.
Deze documentaire staat in het teken van de massale vlucht van Syriërs naar Libanon. Met tien internet video’s gebundeld online komen ingrijpende verhalen in beeld, waaronder die van Haifa, moeder van drie kinderen en hoteleigenaar in Damascus. Ze raakt in één klap alles kwijt, haar man overlijdt en ze moet al haar personeel ontslaan, om vervolgens met haar kinderen te vluchten naar Libanon. Dit doet ze voor de kinderen, maar als Syrische is ze ongelukkig in Libanon en haar zus die bij haar is kan haar eveneens niet troosten. Haifa wil terug ook al is het daar oorlog en ze vraagt diverse landgenoten, om met haar mee te gaan naar Syrië voor de wederopbouw. Ze staat er echter alleen voor en is als Arabische een persona non grata, ook in de Arabische landen. Hoe nu verder...
Dit project is door director/producer Reem Haddad tot stand gekomen en Dima Gharbawi Shaibani, op de foto bovenstaand rechts, is de co-director en heeft de video editing van de productie voor haar rekening genomen. Beide dames hebben al veel ervaring met productie en regie bij de Engelse tak van de TV zender Aljazeera.
Ester Gould wint award voor beeld en geluid
'A Strange Love Affair with Ego' van de filmmaker Ester Gould heeft de Beeld en Geluid IDFA Award gewonnen in de categorie Nederlandse Documentaires. Ze ontving van de jury ook een geldbedrag van € 7.500,-. Met deze filmproductie neemt Ester de zelfingenomenheid van personen onder de loep, gevoed door maatschappelijke individualisering. Mede door social media willen we de indruk wekken een prachtig, geslaagd leven te leiden.
Hiermee komen we steeds meer in conflict met wie we in werkelijkheid zijn. Ze heeft met deze productie veel inspiratie gehaald uit haar directe privéleven. Dit is een heftig verhaal, waar veel moed voor nodig was om uit te brengen. Na uitreiking van de IDFA Award kreeg ze een warme omhelzing van een trotse Ally Derks. Ester is een Nederlandse filmmaker van Schotse afkomst. Ze studeerde film- en televisiewetenschap in Amsterdam en New York. Later volgde ze een masteropleiding voor Journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam. Ze heeft gewerkt in theater, journalistiek, als researcher, scenarist en regieassistent. Sinds 2005 regisseert ze zelf films en werkt ze als coach. Ester ontving een EDA van The Alliance of Women Film Journalists voor deze filmproductie en kreeg een eervolle vermelding.
Een Oscar voor een vrouw met de beste regie komt nog steeds zelden voor
Het is tot nu toe slechts 1 keer gelukt, dat een vrouw als film director een 'Oscar' wint. Het overkwam Kathryn Bigelow, die met haar film 'The Hurt Locker' als eerste vrouwelijke director deze Academy Award in ontvangst mocht nemen. Dit was niet alleen voor de beste regie, maar ook de beste film (belangrijkste categorie) en tevens een bekroning voor een origineel scenario, de filmmontage, geluidmixing en -montage.
In totaal 6 Oscars! Kathryn Bigelow zit al ruim 40 jaar in het vak en is een voorvechter van meer diversiteit en gelijkwaardigheid voor vrouwelijke regisseurs in de filmindustrie van de VS. In meerdere films haalt ze ook de stereotypering van het man-vrouwbeeld onderuit door vrouwen als zelfstandige sterke karakters neer te zetten zoals in de film Strange Days met actrice Angela Bassett, waarvoor ze als regisseur ook een Saturn Award kreeg.