Politieke partijen willen meer diversiteit op kandidatenlijst

Politieke partijen willen meer diversiteit op kandidatenlijst


Op 17 maart 2021 zijn er Tweede Kamerverkiezingen.
De nieuwe gekozen Kamer zal dan drie voorstellen voor grondwetswijziging gaan behandelen, na aanvaarding door beide Kamers. Het gaat hierbij om het voorstel ter modernisering van het brief-, telefoon- en telegraafgeheim, het voorstel tot recht op eerlijk proces, en de toevoeging van een algemene bepaling aan de grondwet. De toevoeging bevat dan directe verwijzingen naar begrippen als rechtsstaat, democratie en grondrechten. In de loop van 2020 en 2021 is er nog ruimte voor extra voorstellen...

De politiek staat te springen om meer vrouwelijke kandidaten, dus grijp je kans

Er staan momenteel 47 politieke partijen geregistreerd voor de Tweede Kamerverkiezingen bij de Kiesraad. De laatste dag dat partijen zich kunnen registreren bij de Kiesraad is op 21 december 2020. En op 1 februari 2021 moeten partijen hun kandidatenlijsten inleveren.

Dus vrouwen grijp je kans. Het is nu of misschien wel nooit. Wees ook niet verontwaardigd wanneer je  misschien wordt beschouwd als een politiek excuus. Sterker nog, maak hier gebruik van en bewijs dat je het politieke vak goed aankan. Dat wil zeggen, als dit werk jou aanspreekt en je het echt leuk vindt om te doen.

Meerdere initiatieven helpen vrouwen de politiek in, zoals Stem op een Vrouw

Op 7 maart 2019 reikte Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol de eerste Ribbius Peletier Penning van de Provincie Noord-Holland uit aan Devika Partiman.

Zie foto derde vrouw van links naast Broekers-Knol. Aan haar rechterzijde staat zakenvrouw Elske Doets en helemaal links politicologe Liza Mügge.

Devika Partiman is oprichter en voorzitter van Stichting Stem op een vrouw. Met haar stichting heeft ze ervoor gezorgd dat er meer vrouwen op politieke functies actief zijn. Het idee achter haar initiatief is kiezers op te roepen om niet op de eerste vrouw op de stemlijst van politieke partijen te stemmen, maar op een lager geplaatste vrouw op dezelfde lijst.

Partiman begon tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 met een landelijke campagne voor vrouwen in de politiek. Na de gemeenteraadsverkiezingen in 2018, richtte zij zich op de Provinciale Statenverkiezingen en de Europese verkiezingen. Naast het actief voeren van campagne organiseert ze met de stichting trainingen,  evenementen en debatten om politieke organisaties bewust te maken van genderongelijkheid. Ook maakt ze vrouwelijke rolmodellen in de politiek zichtbaar.

Julia Wouters; waarom de politiek te belangrijk is om aan mannen over te laten

Julia Wouters; waarom de politiek te belangrijk is om aan mannen over te laten


Hello Radio interview met Julia Wouters. Portretfoto © Ruud Pos. Zij is in het dagelijks leven strategisch- en communicatieadviseur. Julia kent de Nederlandse politiek door en door. Ze is van huis uit politicologe en was vele jaren de rechterhand van Lodewijk Asscher als zijn politiek adviseur en speechschrijver. Tijdens het interview verteld Julia onder andere over hoe ze die periode heeft ervaren, en ook over haar bijzondere ontmoeting met voormalig Minister-president en vakbondsbestuurder Wim Kok.

Wouters heeft uitgebreide ervaring opgedaan in zowel de lokale als de landelijke politiek. Daarvoor werkte ze als journalist en als parlementair verslaggever bij diverse actualiteitenprogramma’s.

Wouters; "De politiek is te belangrijk om alleen aan mannen over te laten, Els Borst zei het al. Maar vreemd genoeg neemt het aantal vrouwen daar juist af. Terwijl de maatschappelijke betrokkenheid en het activisme onder vrouwen de laatste jaren sterk is gegroeid, hebben weinigen de ambitie om de politiek in te gaan. Hoe komt dat?"

In haar boek 'De Zijkant van de Macht' zoekt ze naar een verklaring. Daarvoor put ze uit haar eigen kennis,  onderzoek en de ervaring van politici zelf, waaronder Femke Halsema, Neelie Kroes en Hedy d’Ancona. Haar boek geeft verrassende inzichten en tips. Het staat ook vol met anekdotes over hoe het in de politiek werkt, en wat vrouwen én mannen moeten veranderen om er samen wél een succes van te maken...

Als vrouw moet je kunnen incasseren in de arena van de Nederlandse politiek

Het is niet altijd rozengeur en maneschijn in de politiek. Dat ondervindt Tweede Kamerlid Femke Merel van Kooten-Arissen de afgelopen tijd. Zie foto boven in debat. Het wil maar niet vlotten met haar carrière in de partijpolitiek. Onlangs stapte ze uit de Partij voor de Toekomst vanwege een intern conflict. Ze kan zich niet vinden in de politieke lijn van Henk Krol en Henk Otten, en werd volgens haar buiten diverse besprekingen daarover gehouden. Van Kooten-Arissen had de partij ruim drie maanden geleden zelf met oud-50Plus-leider Krol opgericht. Ze is nu ook uit de fractie gestapt van Groep Krol/van Kooten Arissen.

Van Kooten-Arissen was vorig jaar nog lid van de Partij voor de Dieren en namens de kieslijst van die partij tevens verkozen. In juli 2019 ging ze verder als eenmansfractie, nadat ze geroyeerd was uit haar partij door een niet overeenkomstige visie. Later werd ze lid van 50Plus, waarna ze samen met Krol verder ging in de Groep Krol/van Kooten Arissen. Van Kooten gaat nu weer verder als zelfstandig Kamerlid. Sinds 2 juli is ze lid van die parlementaire ondervragingscommissie.

Een betere beloning in de zorgsector, blijft vooralsnog een zorgelijke politieke kwestie

Van Kooten-Arissen maakt zich ook sterk voor de zorg.

Zo had ze een motie ingediend om zorgverleners een bonus te geven, hetgeen in maart unaniem werd aangenomen door de Kamer. Dit is echter nadien in de ijskast gezet omdat het in de praktijk technisch gezien heel moeilijk uitvoerbaar zou zijn.

Vrouwen met politieke ambities moeten er van bewust zijn dat persoonlijke standpunten en idealen niet altijd grond vinden in de wet. Je moet als vrouw dus kunnen incasseren, een teleurstelling nemen zoals het is, en vastberaden blijven in wie je bent en waar je voor staat. Dat geldt uiteraard ook voor mannen met dezelfde ambities in de vooravond van hun politieke carrière. Het zijn nu eenmaal extra heftige tijden...

Eerst meer vrouwen in de kamer, later meer culturele diversiteit...of kan het ook anders?

Doordat het momenteel zulke heftige tijden zijn, moet er extra kordaat worden gehandeld. In de politiek is dat niet anders. Daarbij worden goede en minder goede beslissingen genomen. Voor vrouwen die de politiek in willen, staan de deuren nu wagenwijd open. Als je jouw vak verstaat en goed weet om te gaan met de media, dan kun je een verschil gaan maken in de positieve zin van het woord. Maar hoe zit het nu met de culturele diversiteit in de politiek? Jongeren actief in de politiek vragen zich af of dit niet beter kan, want minderheden moeten zich ook kunnen herkennen in de Nederlandse volksvertegenwoordiging.

Hoe zou het zijn als meer vrouwen van kleur boven aan de kandidatenlijsten zouden komen? Tot nu toe waren het aantal zwarte vrouwelijke politici in de kamer op twee handen te tellen. Op moment van dit schrijven domineren vier vrouwen met kleur de media in de VS. Dit zijn congresleden Alexandria Ocasio-Cortez, Ayanna Pressley, Rashida Tlaib en Ilhan Omar. Zij maken zich hard voor meer culturele diversiteit. Volgens Reuters maken zwarte vrouwen 8% uit van de bevolking in de VS, met een vertegenwoordiging van slechts 4.3% in het congres. Misschien dat Kamala Harris, nu kandidaat voor het vicepresidentschap, op termijn het tij kan keren. Voorbeeld doet altijd volgen!

Anita de Jong - Trainer & Coach in politiek

Anita de Jong - Trainer & Coach in politiek


Ze was ooit gymjuf, maar inmiddels al lange tijd wat zij noemt; 'politieke handwerkjuf'. Anita is wat we noemen een 'busy bee', een ondernemende vrouw die altijd wel bezig is. Zo was ze na haar werk als gymjyf begonnen met een peuterspeelzaal, om vervolgens een heuse vrouwencafé te beginnen, dan hoofdredacteur te worden van een lokale omroep en tenslotte het ambt te aanvaarden van gemeenteraadslid. Intussen is Anita alweer 30 jaar trainer & coach van vele lokale politici en besturen. Ze helpt hen hun invloed te vergroten en hun politieke idealen waar te maken.

Er zijn structureel te weinig vrouwen actief in de politiek, hoe komt dat volgens jou?

Mijn expertise ligt vooral op het functioneren van de lokale en provinciale politiek, omdat ik me daar het meest mee bezig houd. Als het gaat om de deelname van vrouwen in de politiek zijn mijn antwoorden daarop gericht. Dat neemt niet weg dat mijn mening zeker ook van toepassing is op de landelijke politiek. Sterker nog, ik herken sommige tendensen ook bij andere democratische landen.

Na honderd jaar vrouwenkiesrecht zijn er nog steeds onvoldoende vrouwen politiek actief. Nederland staat op de 42ste plek van de wereldranglijst van vrouwen in nationale parlementen. Gelukkig is het in de gemeenteraden (30%) en Provinciale Staten iets beter. Maar nog steeds zijn de mannen in de meerderheid.

Ik constateer dat vrouwen anders met hun politieke functie omgaan dan mannen en geregeld stoeien met de vraag hoe zij hun politieke rol kunnen vormgeven op een manier die bij hen past. Uit gesprekken met beginnende raadsleden komt naar voren dat zij het raadswerk ervaren als een persoonlijke en soms zelfs eenzame zoektocht. En dat zij behoefte hebben aan een plek waarin zij hun twijfels en onzekerheden ter sprake kunnen brengen en handvatten aangereikt krijgen hoe daarmee om te gaan. Zij kunnen dit lang niet altijd kwijt in hun eigen partij of fractie.

De oorzaken van ondervertegenwoordiging van vrouwen zijn divers en liggen zowel bij de vrouwen zelf als bij de door mannen gedomineerde politieke partijen.

"Niks voor mij, die politiek," dat hoor ik vrouwen vaak zeggen. "Al die politieke spelletjes, het elkaar vliegen afvangen en ellenlange betogen". Het is de politieke cultuur die hun niet aanspreekt. Vrouwen zijn te bescheiden, zij denken dat ze het niet aan kunnen en stellen zich daarom minder vaak kandidaat. Ze denken er geen tijd voor vrij te kunnen maken, naast de zorg voor het gezin en hun (deeltijd) baan. Ze zien hoe politiek actieve vrouwen in de (sociale) media worden neergezet. Niet altijd staan hun politieke standpunten centraal; ze worden niet zelden beoordeeld op hun uiterlijk. Bij haar duidelijke mening is een vrouw snel een bitch.

In de huidige politieke cultuur zijn mannelijke regels en praktijken nog steeds de norm. Hoewel ik gelukkig zie dat dit steeds meer aan het veranderen is, is het lastig om dit te doorbreken. Denk bijvoorbeeld aan de weerstand tegen quota voor vrouwen. Weerstand bij mannen én bij vrouwen.

Bij het kandideren van nieuwe raadsleden of Statenleden worden nogal eens vrienden en bekenden gevraagd. Dat kunnen dezelfde personen zijn die bij andere organisaties al een rol in het bestuur vervullen. En… het zijn voornamelijk witte mannen die boven komen drijven.

Politieke partijen zijn meer dan ooit op zoek naar vrouwen, waarom juist nu?

Momenteel wordt het steeds interessanter omdat er een kentering in het publieke domein gaande is die feminiene krachten meer kansen biedt. Ik ben ervan overtuigd dat de steeds zichtbaarder wordende kloof tussen burgers en politiek alleen maar geslecht kan worden als er meer vrouwen politiek actief worden.

De taal van de politiek zal wijzigen: minder dichtgetimmerde besluiten. Meer dialoog en meer samenwerking. Zoeken naar draagvlak voor overeenkomsten.

Jesse Klaver, lijsttrekker van GroenLinks, wil graag dat het volgende kabinet voor de helft uit vrouwen bestaat. Hij wil dat niet alleen om recht te doen aan het talent van vrouwen, maar ook als signaal naar de samenleving dat uitsluiting en achterstelling niet acceptabel zijn. Gelukkig staat Klaver hierin niet alleen. Ook andere partijen doen veel moeite om vrouwen klaar te stomen voor een politieke functie.
Het komt de besluitvorming ten goede als diversiteit terug te vinden is in de politieke besturen.

Dat betekent meer variatie in inzichten, achtergronden en kwaliteiten die in hun bonte mix meewegen als het gaat om de besluitvorming.

Het stimuleren van vrouwen begint niet bij de werving van kandidaten voor de verkiezingen, maar al veel eerder. Het vereist permanente aandacht van politieke partijen. Ik denk dat het inzicht eindelijk doordringt, dat diversiteit een meerwaarde heeft bij politieke beslissingen.

Waar moeten vrouwen rekening mee houden als ze politica willen worden?

Het valt op dat vrouwen vlot kunnen vertellen over hoe ze met macht van anderen omgaan. Maar dat ze ook zelf macht hebben en die kunnen inzetten, dat vinden ze ingewikkeld. Maar natuurlijk hebben ook vrouwen macht. Ze moeten zich daarvan bewust zijn en ermee leren omgaan. Ze moeten ervaren dat gelijk hebben niet automatisch gelijk krijgen betekent. Een politiek standpunt wordt niet altijd omgezet in een politiek besluit.

Ze moeten er rekening mee houden dat een standpunt of een visie door collega’s en burgers ongenuanceerd afgekraakt kan worden. Ook in de pers!

Mijn advies is, om vooral aan het politieke doel vast te houden en zich niet uit het veld te laten slaan door tegenstand. Laat vrouwen zoeken naar wegen die hun doel dichterbij brengen. Laat hen vooral genieten van de weg ernaartoe, van het spel van argumenteren en overtuigen. Maar laat hen ook openstaan voor de argumenten van anderen. Dat geeft ruimte voor politieke oplossingen.

En vrouwen die al lange tijd politiek actief zijn, is er voor hen nog wat te leren denk je?

Vrouwen die al politiek actief zijn zouden zich bewust moeten zijn van hun positie als rolmodel.  Zij kunnen vrouwen stimuleren om deel te nemen aan de cursussen die, als het goed is, continu door politieke partijen en gemeenten georganiseerd worden.

En natuurlijk valt er voor vrouwen altijd nog wat te leren. De maatschappelijke vraagstukken veranderen en de politieke cultuur is niet statisch, maar permanent in beweging. Denk aan de plotselinge aandacht voor corona, maar ook aan klimaat, waterbeheersing, huisvesting.

Maar ook de positie van het raadslid is in de loop der jaren veranderd: ze hebben steeds meer te maken met mondige en participerende burgers. Bovendien blijken vrouwen nogal perfectionistisch en niet gauw tevreden over hun eigen prestaties. Ze zijn eerder dan mannen bereid om zich bij te scholen. Als ik kijk naar de deelname aan mijn workshops en cursussen, overtreft het aantal vrouwen ruimschoots dat van mannen.
De vraag kan beter luiden: en mannen die al geruime tijd actief zijn in de politiek, is er voor hen ook nog wat te leren, denk je?... Jazeker!

Is een evenredige verdeling van vrouwen en mannen in de politiek dé oplossing?

We moeten volgens mij niet alleen streven naar meer vrouwen in de politiek, maar ook minderheden dienen een plek te krijgen. Dit is een voorwaarde voor de democratische besluitvorming.

Onderzoek bevestigt dat diversiteit een positief effect heeft op het functioneren van de democratie. Meer acceptatie van besluiten, meer vertrouwen en meer gedeelde verantwoordelijkheid. Wellicht dat de huidige onvrede onder sommige groeperingen in de samenleving dan minder wordt en de kloof tussen politiek en burger kleiner.