Interview met fotografe Carla van de Puttelaar
Al meer dan honderden getalenteerde vrouwen uit de internationale kunstwereld legde ze vast, gestoken in bijzondere kleding. Zelf is ze er één van: Carla van de Puttelaar. Haar portrettenreeks Artfully dressed: Women in the Art World verenigt de persoonlijke verhalen van krachtige vrouwen in de kunst en haar voorliefde voor designerkleding. Museum Jan Cunen brengt van 9 februari t/m 1 juni 2020 de Nederlandse primeur met een tentoonstelling van tientallen van de mooiste foto’s en verhalen én de lancering van het imposante Artfully dressed-boek, waarin nog eens honderden foto’s zijn opgenomen.
Dag van de Vrouwen ging met Carla van de Puttelaar in dialoog over haar bijzondere werken die ze door de jaren tot op heden tot stand heeft gebracht. De van oorsprong Zaandamse fotografe en kunsthistorica studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie en heeft vele internationale kunstminnende bewonderaars.
Hoe ben je op het idee gekomen om zulke portretten van deze vrouwen te maken?
Het idee van mijn portrettenproject Artfully Dressed: Women in the Art World (begonnen vóór de # MeToo-beweging) is om de zichtbaarheid te vergroten van de vele getalenteerde vrouwen in de kunstwereld. Om zo hun prestaties, intelligentie, kracht en schoonheid te laten zien.
Tot op heden omvat deze succesvolle serie meer dan 450 internationale vrouwen met een breed scala aan culturele achtergronden, nationaliteiten, leeftijden en beroepen. Ik heb kunstenaars, kunsthistorici, dealers, galeristen, museumcuratoren en -directeuren, veilingprofessionals, verzamelaars, filantropen, organisatoren van kunstbeurzen, journalisten en museumbeheerders gefotografeerd, om enkele in dit project vertegenwoordigde beroepen te noemen.
Artfully Dressed: Women in the Art World bedacht ik toen The Weiss Gallery in Londen mij uitnodigde voor een solo-show. Het fotograferen van vrouwen is altijd een aandachtspunt geweest in mijn werk. Ik besloot om vrouwen in de kunstwereld te laten zien, deels omdat dit ook mijn wereld is en ik veel van zulke vrouwen ken, zowel als kunstenaar en ook als kunsthistoricus.
Ze dragen mooie creaties van ontwerpers, mochten ze zelf hun outfit kiezen?
Elk portret is op een heel eigen manier tot stand gekomen. Soms kwam de geportretteerde zelf met een mooi kledingstuk en/of sieraad, en in een aantal gevallen heb ik of heeft de geportretteerde contact opgenomen met heel bijzondere ontwerpers zoals Iris van Herpen, Jan Taminiau, Claes Iversen, Viktor&Rolf, Alexander McQueen en Chanel. En met heel bijzondere stoffenontwerpers zoals Rubelli Venezia en Fortuny en Watts of Westminster. Het is elke keer weer een nieuw en bijzonder avontuur.
Wat maakt jouw werk zo persoonlijk en waaruit haal je jouw inspiratie?
De afbeelding moet het portret ontstijgen, méér zijn dan dat. Er moet een soort magie ontstaan, alsof je naar een andere wereld kijkt. Door samen te werken met het model ontstaat er een connectie, en samen met een heel eigen gebruik van daglicht en het gebruik van kleding en stoffen ontstaan er geheel eigen portretten. Mensen vragen mij vaak welke fotograaf me inspireert. Daar kan ik wel antwoord op geven, maar het gaat niet specifiek om de fotografie. Ik raak ook geïnspireerd door schilderkunst, de portretkunst van oude meesters, of hoe het licht via een raam weerkaatst of hoe het ineens in een oog valt of een gezicht verlicht. Zo’n moment vind ik zó mooi.
Heeft dit project ook een einde, of is dat moeilijk te zeggen?
Nee eigenlijk niet. Ik vind het nog steeds heel leuk en er gebeuren telkens nieuwe dingen. Er zijn diverse nieuwe ontwikkelingen en tentoonstellingen in de maak en nog zoveel bijzondere vrouwen die ik graag zou willen portretteren, dat ik er graag mee doorga.
Artfully Dressed: Women in the Art World
Afgelopen jaar heb ik een boek gemaakt over het project dat in november 2019 gepresenteerd is in de National Portrait Gallery in London. Hierin zijn ruim 300 portretten met korte biografieën opgenomen.
Wat staat er voor de komende tijd nog meer op de agenda?
Op dit moment heb ik in Museum Jan Cunen een prachtige overzichtstentoonstelling die op 8 februari werd geopend door Minister Ingrid van Engelshoven. Helaas is die momenteel gesloten in verband met het Corona virus. Daarnaast is er een gedeelte te zien in mijn retrospectief in the National Museum of History and Art in Luxembourg. Deze is nog niet open gegaan, eveneens in het verband met het virus, maar dat zal zeker gebeuren en bij die tentoonstelling is ook een prachtig nieuw boek verschenen. Daarnaast zijn er gesprekken met musea en instellingen voor nieuwe tentoonstellingen en uitbreidingen van het project...
Publicatie in the New Yorker, expositie op de TEFAF in N.Y. en een groeiende portretserie
Onlangs publiceerde The New Yorker een indringend portret van Astrid Holleeder, waarmee Carla van de Puttelaar de Zilveren Camera won. De afgelopen jaren werkte Carla van de Puttelaar in binnen- en buitenland aan een gestaag groeiende portretserie waarin ze vrouwen in de kunstwereld vastlegt in bijzondere kleding. Een selectie daarvan was van 31 oktober tot en met 5 november 2019 voor het eerst te zien op TEFAF New York. Haar naakten waren al eerder dit jaar in Museum Jan Cunen te bewonderen als onderdeel van de groepstentoonstelling; Naakt of bloot?
Powervrouwen in de kunstwereld zetten de toon in Artfully Dressed
Met portretten van Maria Balshaw - directeur Tate Art Museums and Galleries, Hester Diamond - verzamelaar, Iris van Herpen - fashion designer, Emilie Gordenker - directeur Van Gogh Museum, Hannah Rothschild - schrijfster, Irina Sokolova - curator Hermitage, St. Petersburg, Yvette van Caldenborgh - bestuurslid Museum Voorlinden, Fusien de Bijl Vroe - directeur Vereniging Rembrandt en vele anderen toont Van de Puttelaar - voorzien van haar eigen signatuur - het aandeel en de diversiteit van vrouwen in de kunstwereld. Met de wereldwijde aandacht voor female empowerment en de huidige internationale belangstelling voor dit specifieke project komt de tentoonstelling Artfully Dressed in Museum Jan Cunen op het juiste moment.
Kijkje in de 'keuken' voor Merel van den Nieuwenhof, conservator Museum Jan Cunen
Merel van den Nieuwenhof, conservator van Museum Jan Cunen ondervond zelf aan den lijve hoe Van de Puttelaar tot haar foto’s komt. Voor Artfully Dressed: Women in the Art World nam ze de rol van model aan: "Een uitzonderlijke positie, want in plaats van observeren vanaf de zijlijn was ik nu het onderwerp; een stuk minder ongemakkelijk dan ik had verwacht."
"Een mooie bijkomstigheid was dat ik het ultieme kijkje in de keuken kreeg: hoe Carla een studio vol kledingrekken met designerjurken binnen no time omvormt tot de gewenste setting en hoe zij van een druk pratende en gebarende wervelwind transformeert in een oase van rust en focus. Zorgvuldig drapeerde ze zowel mij als het kledingstuk dat ik aankreeg: gelegen op een stretcher, gehuld in een priestermantel met borduurwerk uit de Verdi opera Aïda in Londen, zag ik Carla vanaf een ladder het juiste beeld schieten. Wat ik toen nog niet kon vermoeden, zag ik pas achteraf. Het resultaat ontsteeg het moment. De foto laat mij zien, maar los van een plaats of tijd, waardoor ik er van een afstandje naar kan kijken...ben ík dat?"