Monique van 't Hek - Algemeen Directeur van Plan Nederland
Wat elders gebeurt in de wereld heeft gevolgen voor ons thuis. De internationale Goede Doelen dragen bij aan een betere balans op sociaal-maatschappelijk en economisch niveau. Nederland heeft al jaren een groot moreel plichtsbesef, om ook ver over de landsgrenzen steun te bieden. Vanuit het buitenland wordt met bewondering gekeken naar hoe het kleine Nederland haar grote daden verricht. Onvermoeibaar en met overtuiging de kritiek voorbij, de Nederlanders blijven doneren. Dag van de Vrouwen ging in gesprek met Monique van ’t Hek, Algemeen Directeur van Plan Nederland. Ze is getrouwd met Miquel, heeft een zoon die KNO arts is in Colombia en 2 dochters in Nederland, waarvan de ene pedagogische wetenschappen studeert en de andere bedreven is in graphic design. Monique van 't Hek heeft culturele antropologie gestudeerd en is oprecht begaan met de medemens.
Wat doet Plan Nederland en hoe is dit initiatief ontstaan?
Plan Nederland is in 1975 opgericht en zet zich in als non-profit organisatie voor armoedebestrijding, en het verbeteren van levensomstandigheden van kinderen in ontwikkelingslanden. Daarbij geven we extra aandacht aan gelijke rechten en kansen voor meisjes. We maken deel uit van Plan International dat sinds 1937 bestaat en is ontstaan doordat de Britse oorlogscorrespondent John Langdon Davies, zich het lot aantrok van kinderen in de Spaanse Burgeroorlog. Plan is actief in meer dan 50 landen van Afrika, Azië en Zuid-Amerika.
Plan Nederland heeft een Vader-Dochter campagne opgezet, kun je daar meer over vertellen?
De moeder is ten opzichte van haar kind(eren) altijd belangrijk, maar de rol van de vader is vaak
onderbelicht. Niet alleen in ontwikkelingslanden is dat het geval, ook in Nederland. Met deze campagne willen we de verantwoordelijke rol van de vader benadrukken. Daarbij vragen we vaders in Nederland om zich ook in te zetten voor andere dochters in de wereld, die net zo goed bescherming verdienen en hun dromen waar willen maken. In ontwikkelingslanden krijgen dochters over het algemeen minder onderwijs en zorg dan de zonen. Ze worden uitgehuwelijkt en mogen niet naar school, moeten op jonge leeftijd aan het werk of mogen later juist niet werken, alleen maar omdat ze een meisje zijn. Vaders kunnen daarin het verschil maken en we zien dat steeds meer vaders het allerbeste voor hun dochters willen, ongeacht hun cultuur en tradities.
Er heerst weleens kritiek op goede doelen m.b.t. transparantie en rendement, hoe gaan jullie hiermee om?
We proberen zo transparant mogelijk te zijn. Op onze website staat veel informatie over onze aanpak en wat we doen. En met ons Jaarverslag hebben we dit jaar de Transparantprijs gewonnen. Deze prijs is een initiatief van PwC. Daar zijn we trots op en ook blij mee, omdat het positief bijdraagt aan de beeldvorming over het werk van fondsenwervende organisaties.
Verdient de investering van kwaliteit management zich altijd terug in het veld?
Plan Nederland is ISO gecertificeerd, dat houdt simpelweg in dat je als organisatie zegt wat je doet, dit ook daadwerkelijk uitvoert en dat dit aantoonbaar is. Het houdt je scherp in projecten en de bedrijfsvoering, waardoor je alles zorgvuldig doet. De meeste grote non-profit organisaties werken met kwaliteit management gebaseerd op de ISO normering.
Non-profitorganisaties lijken steeds meer te rationaliseren zoals bedrijven dat doen, waar ligt dat aan?
Plan is in eerste instantie een ideële organisatie. We willen een ideaal verwezenlijken, namelijk de situatie van meisjes en jongens in de wereld verbeteren. Maar ook een grote ideële organisatie moet professioneel geleid worden. Wij doen het niet voor de winst, maar er gaat wel veel geld om in onze organisatie en daarover leggen we verantwoording af aan onze donateurs. Dus wat we net als bedrijven doen: we stellen targets en we maken een business case als we willen voorspellen of een bepaalde investering de moeite waard is.
Plan verzorgt veel sportieve acties zoals fietsen en hardlopen, ben je zelf ook sportief aangelegd?
Zeker, al vanaf jonge leeftijd ben ik met sport bezig. Tijdens mijn jeugd heb ik op het hoogste niveau gehockeyd, ik heb in het Nederlands Jeugd Elftal gespeeld en ook in het Nederlands Zaalhockeyteam. Sport is belangrijk voor mij, ik tennis nu actief. Ik heb lange tijd in Colombia en Peru gewoond en gewerkt. Daar is mijn passie voor tennis ontstaan. Een sportieve activiteit die ik graag samen doe met mijn man. Ook fietsen doe ik met veel plezier. In Colombia heb ik vroeger zelfs meegedaan aan halve triatlons, waarin fietsen een heel belangrijk onderdeel is. Bij Plan Nederland wordt het fietsen ook gebruikt als middel voor donaties. In Vietnam hebben we dit jaar een sponsorfietstocht van 300 kilometer georganiseerd, de Cycle4Girls. In de afgelopen twee edities hebben 50 enthousiaste vrouwen hieraan meegedaan en € 210.000,- opgehaald. Dit wordt aangewend voor het ondersteunen van meisjes in de arme gedeelten van Vietnam.
Er is zoveel te doen om hulp te bieden in probleemgebieden, wat is jullie focus?
Plan International, waar we deel van uitmaken, is wereldwijd actief in 51 landen, waarvan 21 landen fondsen werven voor 8 aandachtsgebieden. Als Plan Nederland hebben wij hiervan 4 aandachtsgebieden geselecteerd: a) Bescherming van meisjes en jongens tegen geweld en uitbuiting, b) Economische Zekerheid met bijzondere aandacht voor beroepsopleidingen en werk voor jongeren, c) Water, Sanitatie en Hygiëne (WASH), en d) Noodhulp. Onze primaire focus is daarbij gericht op meisjes van 10 tot en met 18 jaar. Om hierin succesvol te zijn en te blijven wordt de uitvoering van de programma’s en projecten lokaal geleid door mensen uit het land zelf. Dat is erg belangrijk want zij kennen het land, de cultuur en de taal en worden geaccepteerd door de lokale bevolking.
Worden jullie niet af en toe moedeloos, omdat er geen einde lijkt te komen aan al het leed?
Je moet een positieve instelling hebben om dit werk goed te kunnen blijven doen. Om vooruitgang te boeken moet je kunnen incasseren. Het is soms het welbekende verhaal van drie stappen vooruit en twee stappen achteruit. Maar ons werk wordt direct binnen de lokale gemeenschappen uitgevoerd en is duurzaam, we blijven meestal 15 jaar in een werkgebied. Hierdoor heb je altijd een tastbaar resultaat en dat werkt heel bemoedigend.
Daarnaast beschikt Plan International ook over lobbykantoren in belangrijke steden (Brussel, Geneve, New York). Deze dragen bij aan het positief kunnen beïnvloeden van de internationale wet- en regelgeving. Een goed voorbeeld is ons programma Girl Power, waar Plan Nederland actief aan bijdraagt.
Wat voor initiatief is the Smartest Investment van Plan Nederland?
In dit programma strijden we tegen kindhuwelijken en meisjesbesnijdenis. Dat is een heel complex proces van bewustwording op individueel- en groepsniveau.
Enerzijds om meisjes voor zichzelf op te laten komen en jongens en mannen de gelijkwaardigheid van meisjes te doen inzien. Anderzijds werken we ook op niveau van de hele gemeenschap, waar chiefs en dorpsoudsten de tradities en gebruiken in stand willen houden. Hierin kan eigenlijk alleen maar verandering komen door dit lokaal aan te pakken. We zien dat dit werkt, omdat ondertussen meer dan 20% van de chiefs in Zambia overtuigd handelt om kindhuwelijken tegen te gaan. Door dit initiatief is de overheid daar ook meer aandacht gaan besteden aan geweld tegen meisjes en vrouwen. Dit soort positieve veranderingen geven voldoening en hoop. Wel zijn we ons er terdege van bewust dat je lokaal toezicht moet blijven houden. Zo hebben we bijvoorbeeld in Bangladesh de zogenaamde ‘weddingbusters’. Dit zijn groepen meisjes en jongens, die er op toezien dat jonge meisjes niet uitgehuwelijkt worden.
Sinds kort zijn kindhuwelijken niet meer erkend in de Nederlandse maatschappij. Is dit herleidbaar naar het 'I am a Girl' rapport van Plan Nederland?
Nee, zo direct is het niet. Plan Nederland heeft de
afgelopen jaren vaak de aandacht gevraagd voor
kind-huwelijken. Bijvoorbeeld met een nationale campagne tegen kindhuwelijken in 2012. En nu met andere partijen samen in een alliantie tegen kindhuwelijken en met Girls Not Brides. We hebben gepleit voor deze wetgeving, maar ook om het daar niet bij te laten en het belang van het kind voorop te stellen.
Heeft de klimaatverandering impact op programma’s van Plan Nederland?
Ja, de klimaatverandering heeft uiteraard een grote impact op het werk van Plan. Door overstromingen bijvoorbeeld kan het leven van veel volwassenen en kinderen in ontwikkelingslanden in gevaar komen.
In landen waar rampen dreigen voert Plan
preventieprogramma’s uit: veiligheid, voedselvoorziening, schoon water. Er is een link tussen rampen en de veiligheid van kinderen, vooral meisjes. Na een ramp is de situatie onduidelijk, zijn ouders zoek of overleden. Dan komen kinderen vaak in verkeerde handen terecht en vallen ten prooi aan de kinderhandel, slavernij en seksuele uitbuiting. Plan besteedt in haar noodhulp-programma’s extra aandacht aan dit soort situaties van meisjes.
Plan is partner van Stichting Samenwerkende Hulporganisaties met Giro555, biedt dit voordelen voor jullie organisatie?
Ja, door samenwerking bereik je meer. Bijvoorbeeld met de actie voor Nepal dat zwaar getroffen werd door een aardbeving. Er is toen € 25 miljoen ingezameld, waarvan ons aandeel € 1.8 miljoen was.
Je was in Nepal op werkbezoek ten tijde van de aardbeving, hoe heb je dit ervaren?
Dat was voor mij een heftige ervaring. Maar ik was wel onder de indruk van de goede organisatie en snelle regie van de UNOCHA, de noodhulptak van de Verenigde Naties. Onze organisatie ter plekke, Plan Nepal, heeft ook haar aandeel geleverd. Ook al hebben wij geen programma’s in het meest getroffen gebied, we hebben er wel hulp geboden. Er werd en wordt goed samengewerkt tussen de deelnemende hulporganisaties op het gebied van logistiek (tenten, dekens, water), gezondheidszorg en onderwijs. Dat moet ook want anders zijn de gevolgen niet te overzien.
Heb je een favoriet buitenlands gerecht, of gaat er niets boven een Hollandse hutspot?
Ik heb jarenlang in Colombia gewoond en mijn
favoriete gerecht komt daar vandaan. Dit is Ajiaco, een stevige maaltijdsoep uit de omgeving van Bogota. Wat ik toen wel heb gemist zijn die typische Hollandse dingen zoals stroopwafels en hagelslag.
Gelijke rechten en onderwijskansen voor meisjes dragen bij aan het oplossen van armoede. Niet alleen voor henzelf, maar ook voor hun directe omgeving. De Wereldbank heeft becijferd dat ontwikkelingslanden een gezamenlijke groei kunnen realiseren van 92 miljard dollar per jaar, als meisjes dezelfde
onderwijskansen krijgen als jongens. Plan Nederland investeert veel in het realiseren van onderwijs voor meisjes. Dit levert het allerhoogste rendement op en het draagt duurzaam bij aan de armoedebestrijding. Dit noemen we The Smartest Investment.
Kun je een voorbeeld geven van behaalde successen met één van jullie partners?
Een mooi voorbeeld is ons initiatief op het gebied van werkgelegenheid voor kansarme jongeren in
samen werking met Accenture. Dit programma heet Youth Economic Empowerment en is bedoeld om in de ont- wikkelingslanden kansarme jongeren op te leiden en te begeleiden naar werk. Voor India hebben we samen met Accenture een project opgestart, waarbij meisjes in de leeftijd van 16 tot en met 24 jaar evenredig aan jongens een opleiding konden volgen. Er is door de lokale consultants van Accenture uitvoerig onderzoek gedaan naar vraag in de lokale markt. De deelnemende meisjes hebben een opleiding gekregen van 4 tot 6 maanden. Ze zijn daarbij begeleid naar een echte baan met een officieel minimumloon van 7000 roepies (€100) per maand. Naast dit resultaat is gebleken dat veel minder meisje op jonge leeftijd zijn uitgehuwelijkt omdat ze werk hebben gevonden. Ondertussen hebben we samen met Accenture in verschillende landen meer dan 23.000 jongeren opgeleid, waarvan ruim 75% ook daadwerkelijk aan erkend werk is geholpen.
Zijn er voor jou nog persoonlijke doelen te verwezenlijken, of gaat jouw aandacht volledig naar Plan Nederland?
Ik voel mij echt thuis bij Plan Nederland. Het opkomen voor de kansen en rechten van meisjes is iets dat ik met passie doe. Dit komt echt uit mijn tenen en ik zie dat mijn dochters en zoon trots op mij zijn. Dat is een fijn gevoel. Zelf ben ik ook trots op onze zoon in Colombia. Als KNO arts zet hij zich tevens in voor dove en blinde kinderen uit arme buurten. Dat inspireert mij. Samen met mijn collega’s in Nederland en in de programmalanden werken we hard aan gelijke kansen voor meisjes en jongens in ontwikkelingslanden. Dit doe ik iedere dag met passie en toewijding.