Saskia Koning - Oprichter van Stichting Jonge Helden
Dag van de Vrouwen ging in gesprek met Saskia Koning, moeder van twee kinderen (13 en 16 jaar), heeft een boomertje als huisdier, doet aan hardlopen in de vrije natuur en is een echte filmliefhebber. Zij is oprichter van de Stichting Jonge Helden en coördinator van twee jeugdprojecten bij Humanitas in Almere. Saskia Koning is afgestudeerd in communicatie met daarin de jeugd als specialisatie. Daarnaast heeft zij een opleiding afgerond voor integratieve kindertherapie.
Hoe is Stichting Jonge Helden tot stand gekomen en met welk doel?
Dit is vanuit de praktijk ontstaan voor kinder- en jeugdtherapie in Bussum. Veel kinderen en tieners met (ernstige) problemen, krijgen pas laat de professionele hulp die zij nodig hebben. Ouders zijn zich niet altijd bewust van zorgen of problemen die een kind of jongere meedraagt. Maar ouders weten vaak ook niet altijd waar ze terecht kunnen. Zo is bijvoorbeeld het aanbod van de GGD te beperkt om aan deze vraag te kunnen voldoen. Verder leert de ervaring dat het aanmelden bij gespecialiseerde dienstverleners een drempel opwerpt.
Veel ouders denken of hopen dat het gaandeweg wel goed zal komen met hun kind. Dat is helaas niet altijd het geval en hulp komt dan eigenlijk te laat. Daarom ben ik voorstander van een preventieve aanpak, om erger waar mogelijk te voorkomen. Dit heeft geresulteerd in de Stichting Jonge Helden, waarmee wij informatie verschaffen en projecten verzorgen voor kinderen, ouders en begeleiders op school.
Wat doet de stichting in de praktijk?
Wij richten ons op kinderen en tieners die te maken hebben met een ingrijpend verlies. Denk bijvoorbeeld aan het overlijden van een naaste binnen het gezin, scheiding van ouders of ernstige ziekte van een familielid. In de praktijk hebben wij daarvoor vijf adviessites ontwikkeld voor kinderen en tieners die wij Jonge Helden noemen, evenals voor ouders, het onderwijs, indirect betrokkenen, bso en kinderopvang.
Daarnaast hebben wij een website beschikbaar gesteld voor kinderen en tieners die een eigen monumentje kunnen maken met beeld, tekst en spraak: herinnerdingen.nl. De stichting is ook heel actief met informatie- en begeleidingsprogramma’s voor het basis- en middelbaar onderwijs.
Welke gebeurtenissen komen het meest voor bij kinderen in geval van verlies en verdriet?
Er is veel vraag naar informatie en begeleiding over rouwverwerking rondom de dood, maar in aantallen gezien staat de scheiding van ouders bovenaan. Het is onze ervaring dat de ouders hierin soms meer terughoudend zijn. Dat is heel goed te begrijpen, maar voor de betrokken kinderen niet wenselijk.
Zien jullie verschillen in verwerking tussen allochtone en autochtone kinderen?
Ja, in sommige culturen is het bijvoorbeeld niet gebruikelijk, om na het rouwproces te praten over dierbaren die zijn overleden. Veel allochtone kinderen komen daardoor pas later in een begeleidingsgroep terecht. Een initiatief zoals Troost voor Tranen is speciaal ontwikkeld voor allochtone gezinnen.
Wat maakt jullie onderscheidend ten opzichte van andere vergelijkbare initiatieven?
Er zijn niet zoveel initiatieven die vergelijkbaar zijn met onze stichting, want iedere organisatie heeft een eigen visie en doelstellingen. Kies voor het Kind is enigszins vergelijkbaar en wordt ook op onze site vermeld naast andere partijen. Verder wordt er samenwerking gezocht, wanneer dit ten goede komt van het kind en de ouders. Zo is bijvoorbeeld stichting Achter de Regenboog, ook een organisatie waarmee wij soms samenwerken.
Wat ons onderscheidend maakt, is dat wij een intensief evaluatiebeleid hanteren. Dit is belangrijk om de programma’s te monitoren en steeds te kijken of het anders, of nog beter kan. Daarnaast kunnen we op deze wijze de resultaten voor scholen, subsidiegevers en donateurs transparant maken. Hieruit blijkt dat kinderen onze programma’s een gemiddeld waarderingscijfer van 8,6 geven. Kinderen en tieners voelen zich veel meer opgelucht.
Ze zijn ook minder bang, boos of verdrietig en begrijpen de situatie beter waarin zij terecht zijn gekomen. Het resultaat is dat kinderen en tieners meer gemoedsrust in hun leven krijgen en leren op school weer beter gaat. Wij zien ook dat het contact tussen kinderen en hun gescheiden ouders beter wordt.
Waaraan kun je herkennen dat een kind moeite heeft met verlies?
Dat verschilt nogal per kind, maar enkele kenmerken kunnen slaap- en eetproblemen zijn of bijvoorbeeld verlatingsangst. Bij meisjes slaat het vaak naar binnen wanneer zij het verlies niet goed kunnen verwerken. Na verloop van jaren kan een meisje daardoor depressief worden en in een isolement raken, zonder dat dit in haar omgeving wordt opgemerkt. Jongens reageren vaak meer extrovert met boosheid en kunnen zelfs agressief worden.
Kinderen en vooral tieners kunnen het moeilijk vinden, om met vrienden en vriendinnen te praten over hun verlies. Omdat ze bang zijn dat ze het toch niet begrijpen en omdat ze liever niet anders willen zijn. Binnen de programma's ontmoeten ze hun leeftijdgenoten met vergelijkbare ervaringen. Dan vinden ze het juist wel fijn om hun verhaal te doen en herkenning bij anderen te vinden. Ze kunnen anderen steunen en krijgen zelf ook steun binnen de groep.
Wat voor tips kun je aan ouders en familie geven, die een gevoel van onmacht ervaren bij een kind in het verwerkingsproces?
We hebben vijf Adviessites ontwikkeld waarop Jonge Helden en de volwassenen in hun directe omgeving informatie kunnen vinden. Voor de volwassenen is dat
bijvoorbeeld oudersvanjongehelden.nl. Op alle Jonge Helden Adviessites bieden wij kosteloos online advies aan, verzorgd door een deskundige. Een voorbeeld van een tip die je op de Adviessites kunt vinden gaat over communiceren.
Het is belangrijk om een ingrijpende situatie altijd bespreekbaar te maken met het kind of de jongere. Wanneer het moeilijk blijkt te zijn om dit rechtstreeks te doen, dan kan dat bijvoorbeeld ook met een briefje, kaartje of zelfs met een facebook bericht. Voor de kinderen en tieners geldt uiteraard hetzelfde verhaal. Die kunnen ook uitgebreid online terecht voor informatie en gericht vragen om hulp via de site voorjongehelden.nl.
De stichting heeft een uitgebreid sponsor programma, kun je daar iets over vertellen?
Donateurs, bedrijven en fondsen ondersteunen onze activiteiten. Particulieren kunnen ons ook helpen met donaties, zelfs zonder dat het wat kost! We zijn tevens in gesprek met gemeenten over subsidies voor ons programma-aanbod. Door de transitie van jeugdzorg zijn gemeenten verantwoordelijk geworden voor de preventieve zorg voor jeugd binnen hun gemeente. Dit biedt meer mogelijkheden dan voorheen, om de Jonge Heldenprogramma’s op scholen mogelijk te maken met gemeentelijke subsidie. Bij één gemeente was de aanvraag zelfs binnen drie dagen geregeld.
Door de invoering van het Passend Onderwijs, hebben scholen zelf meer middelen om kinderen te steunen, die onder bijzondere omstandigheden opgroeien. Ook dat biedt meer financiële ruimte voor de Jonge Heldenprogramma’s dan voorheen het geval was.
Wat wil je met de stichting nog bereiken?
De stichting Jonge Helden is in 2008 opgericht, met als doel om kinderen en jongeren die te maken krijgen met een ingrijpende verlieservaring, te ondersteunen en te begeleiden. Hierdoor wordt de kans verkleind dat ze ernstige problemen ontwikkelen. Ik zou graag willen dat de toegankelijkheid van onze programma’s nog groter wordt op scholen. En dat we ons als organisatie blijven ontwikkelen. We zijn een lerende organisatie die door de jaren best practices heeft ontwikkeld, welke goed blijken te werken.