Staatssecretaris Martijn van Dam heeft onlangs in de Tweede Kamer het plan gevat, om EU subsidies voor land- en tuinbouw aan te wenden voor een landelijke promotiecampagne van groente en fruit.

De aanleiding hiervoor is dat met name zo'n 70% van jongeren tot 16 jaar, structureel te weinig groenten en fruit eet. Ook blijkt dat het merendeel van volwassenen, waaronder de ouders van kinderen, niet aan de gezondheidsnorm voldoen. Dit is een groot maatschappelijk probleem, want veel welvaartziektes zoals diabetes en hart- en vaatziekten, zijn mede te herleiden naar een tekort aan inname van gezonde voeding volgens de ADH richtlijn. 

80% haalt de dagelijkse norm niet voor 200 gram groente en 40% haalt de dagelijkse norm niet met 2 stuks fruit

Foto staatssecretaris M. van Dam © Rijksoverheid

Van Dam, die ook de titel minister voor landbouw  in het buitenland draagt, heeft de tuinbouwsector op lijn gekregen, om samen te investeren in de campagne. De telers nemen 50% voor hun rekening en dit zal worden aangevuld met 50% EU subsidie tot 4.1% van de omzet van de telers. Naast het maatschappelijk belang heeft deze campagne ook een economische agenda. Want de tuinbouwsector lijkt financieel weer aan de betere hand te zijn, maar moet wel een nieuwe koers varen om internationaal marktleider te kunnen blijven. De EU subsidies worden niet ingezet voor schaalvergroting en kostprijsverlaging, echter voor verdere verduurzaming, een nog betere afstemming van groente en fruit op de marktvraag en het optimaliseren van de afzetstructuur.

Dit is een goede ontwikkeling, maar er is ook niet echt een alternatief. Want een schaalvergroting is binnen de bestaande infrastructuur niet eenvoudig te realiseren en verdere kostenverlaging leidt enkel tot vermindering van slagkracht en reserves voor de telers. Het blijven innoveren kost geld en de reserves zullen nodig zijn voor de (on)voorziene uitgaven. Denk bijvoorbeeld aan toenemende schade door storm, hagel en brand aan de kassen en het weer snel operationeel krijgen van de onderneming. De klimaatverandering is steeds vaker merkbaar en dat mag niet worden onderschat, want de verzekeraars zullen ongetwijfeld hun beleid aanpassen op toekenning van een uitkering voor schadeherstel. Een andere uitdaging is de fijnmazige logistiek, op zich een ingenieus systeem, toch is het helaas ook debet aan verhoging van het broeikaseffect dat een bijdrage levert aan klimaatverandering.

Binnen dit systeem zal enerzijds gekeken moeten worden naar de impact op het milieu en anderzijds ook naar de hoge kosten van belading. De route naar meer verduurzaming zal haar vruchten gaan afwerpen, indien elke schakel in de keten van toelevering, productie, handel, transport en afzet nog beter gaat samenwerken. Blijven innoveren is een must.  Het succes van de promotiecampagne valt of staat wel bij de uitvoering van de communicatie. Het is namelijk niet eenvoudig om een uniforme boodschap over te dragen aan de verschillende bevolkingsgroepen qua geslacht, leeftijd en opleiding, en met een (niet) westerse allochtone of autochtone afkomst.

De staatssecretaris, zelf vader van twee kinderen, heeft in ieder geval een belangrijk signaal afgegeven door de EU subsidie voor groente en fruit in te zetten voor meer duurzame oplossingen. Het past in de duurzame transitie van de gehele voedselketen, dat in 2020 haar hoogtepunt moet hebben bereikt en het sluit aan op de doelstelling om telers te voorzien van eerlijkere prijzen.