Special over Sotheby's en interview met Sarah de Clercq van Sotheby's Nederland

Veilinghuis Sotheby's bestaat 275 jaar. Een ander verhaal vanuit vrouwelijk perspectief!


Schilderij van Pierre-Auguste Renoir (Bal du moulin de la Galette), 1876, Musée d'Orsay - Sotheby's New York

Het welbekende, internationale veilinghuis Sotheby's bestaat 275 jaar! Het is het oudste beursgenoteerde bedrijf van de New York Stock Exchange. Sotheby's weet zich goed te handhaven in een dynamische - en soms onvoorspelbare markt van handel in kunst. In het afgelopen jaar werd 5.3 miljard dollar omgezet,  een groei van 15% ten opzichte van het voorgaande jaar. Zo'n 50.000 lots werden verkocht over meer dan 400 live- en online veilingen. Sotheby's verwelkomde duizenden nieuwe bieders en zag de privé verkopen stijgen naar 37% van de totale omzet. Dit is mogelijk aanleiding geweest voor de recente aankoop van Sotheby's door de Frans-Israëlische miljardair Patrick Drahi voor 2.7 miljard dollar. De eigenaar van het genoteerde telecom- en kabelbedrijf Altice, verwacht een groei in Frankrijk en verkoopt tal van assets om deze transactie samen met familie te realiseren.

Sotheby's is 275 jaar geleden ontstaan vanuit een bijzonder antiekboekhandel in Londen

Anders dan velen zullen vermoeden, is de oprichter van Sotheby's geen heer of mevrouw Sotheby. De oprichter heette namelijk Samuel Baker, een handelaar in antieke, zeldzame boeken. Hij was ook een uitgever, verkocht kantoorbenodigdheden, en  ontwierp tussen de bedrijvigheid door zijn buitenhuis. Sam Baker was nog in de twintig toen hij samen met kompaan George Leigh de boekhandel in Londen veranderde in een professioneel, en evenzo levendig en gezellig clubje van bibliofielen...connaisseurs van bijzondere publicaties.

Hij veilde duizenden boeken en manuscripten. Eén van zijn klanten was de Franse koning Lodewijk de 15e die een editie kocht van de Naturalis Historia, de eerste encyclopedie over alle kennis zo'n 2000 jaar geleden.

Sotheby's verkoopt nog steeds zeldzame boeken, zoals deze; Sefer Ets ha-Hayyim (boek over de levensboom) van rabbijn Hayyim Vital, de belangrijkste discipel van Isaac Luria, een vooraanstaande rabbijn en Joodse mysticus. Het is voorzien van handgeschreven notities van rabbijn Jonathan Eibeschuetz. Geveild voor 325.000 dollar in 2018.

Het eerste door Sotheby's geveilde schilderij was van Haarlemse kunstschilder Frans Hals

Na het overlijden van Samuel Baker in 1778, erfde zijn neef John Sotheby een deel van het veilinghuis. Sinds die tijd is de naam Sotheby gebleven en heeft de familie dit in generaties voortgezet. Het duurde overigens meer dan 130 jaar voordat het veilinghuis ook in de fine arts ging. Een saillant detail is dat de eerste grote verkoop in fine arts, een schilderij was van Frans Hals! Het werk van de Haarlemse kunstschilder ging voor 9.000 gouden guineas onder de hamer in 1913.

Links het zelfportret van Frans Hals. Rechts een Frans Hals - portrait of a gentleman,  die in 2011 werd verkocht, maar achteraf een vervalsing bleek te zijn. Via een rechtszaak moest de handelaar een bedrag terugbetalen. Vervalsingen zijn vaker in omloop, zo ook het schilderij  - David Contemplating the Head of Goliath,  toegekend aan  Orazio Gentileschi, vader van  schilderes Artemisia Gentileschi.

Emily Millicent Sowerby, de eerste vrouwelijke bibliograaf en taxateur bij Sotheby's in Londen

Tijdens de 1e wereldoorlog werd Emily Millicent Sowerby aangesteld als 1e bibliograaf voor de catalogus van Sotheby's. Na haar vorming als expert op het gebied van taxatie, registreerde ze het feit dat vrouwen minder betaald kregen voor hetzelfde werk. Mannen zouden meer moeten verdienen voor hun gezin. Er werd toen niet stil gestaan bij de mogelijkheid dat een vrouw ook andere personen zou moeten/kunnen onderhouden. Sowerby en Edith Bourne waren de eerste vrouwen, waarnaar meerdere vrouwen volgden. Sowerby was bekend door haar 'Catalogue of the Library of Thomas Jefferson'. Voordat ze ging werken bij Sotheby's, was ze die tijd actief in de contraspionage in Parijs. Na haar lange carrière schreef ze een mémoire, getiteld; 'Rare People and Rare Books'. Dit werd gepubliceerd in 1967.

Special over Sotheby's en interview met Sarah de Clercq van Sotheby's Nederland
Nu couché van Amedeo Modigliani geveild door Helena Newman

Nu Couché van kunstenaar Amedeo Modigliani hoogste veilingprijs ooit voor Sotheby's

Sotheby's heeft meerdere werken geveild van de Italiaanse kunstschilder en beeldhouwer Italiaanse kunstschilder en beeldhouwer Amedeo Modigliani. Een ander schilderij van hem draagt de titel Jeanne Hébuterne - au foulard. Een mooie impressie van zijn toenmalige geliefde. Het stuk werd geveild voor  ruim 38 miljoen Britse pond door Helena Newman (foto banner). Zij is verantwoordelijk voor impressionisme en moderne kunst bij Sotheby's. Het duurste schilderij van kunstenaar Amedo Modigliani met de titel Nu couché, werd ook door Newman van Sotheby's geveild voor 157.2 miljoen dollar! Had oprichter Baker ooit kunnen bedenken dat 100 jaar later dit zou gebeuren?

Passages uit memoires van Edith Bourne, één van de eerste vrouwen bij Sotheby's

Tijdens de 1e wereldoorlog werd Edith Bourne aangesteld als werkneemster bij de afdeling boeken van Sotheby's. Net als Emily Millicent Sowerby beschreef zij haar ervaringen bij Sotheby's. Een veilinghuis met toen nog overwegend mannen. Hieronder 2 passages.

"Naturally our advent created a little stir in that man-made world. It was run like a ship of the fleet," she noted. One of the porters, who were responsible for the cleaning and dusting, had to be kept working in the basement because his language was too picturesque for ladies. The women soon settled in, however. Bourne recalled: "When we found our tables and typewriters immaculately dusted and office shoes warming by the fire on winter mornings we felt we were accepted.

One day a quiet, unassuming man with noticeable blue eyes, unusual in a man, asked me to take him to Mr des Graz with whom he had an appointment. I asked him his name and he replied briefly: 'Shaw'. When I returned to the office I was told 'You've been talking to Lawrence of Arabia'. A thrill? Yes, in spite of all the de­bunking by modern critics...

Veelzijdig kunstenaar en popart icon andy warhol "loved" women's shoes

Sotheby's veilt naast oude meesters ook veel moderne kunst, waaronder van Andy Warhol. Deze veelzijdige kunstenaar had ook een grote fascinatie voor dames schoenen. Het veilinghuis had al een serie illustraties geveild voor ruim 200.000 dollar. Bovenstaande illustratie - gold shoe - ging onder de hamer voor 37.500 dollar. Goudblad met inkt op papier.

The female triumphant, Sotheby's vrouwelijke kunstenaars uit de vroegmoderne tijd

Marie Louise Élisabeth Vigée-Le Brun, ook wel Vigée-Lebrun, was een Franse schilderes uit de 18e eeuw (zelfportret links). Ze is bekend geworden door haar portretten van koningin Marie-Antoinette (schilderij rechts) en van de Europese adel. Werken van haar zijn door Sotheby's geveild in de orde van 187.500 dollar tot aan 7.185.900 dollar voor het portret van de Indiase ambassadeur Muhammad Dervish Khan.

Meerdere vrouwen die in haar tijd schilderen waren o.a. Angelika Kauffmann, Adélaïde Labille-Guiard en Marguerite Gérar. Sotheby's bracht vele werken van vrouwen uit de 16e t/m 19e eeuw naar voren die meer erkenning verdienden onder de titel: The Female Triumphant: Women Artists of the Premodern Era.

Extra aandacht bij Sotheby's voor beroemde  schilderes Artemisia Gentileschi

Links het portret Susanna en de Oudsten geschilderd door Artemisia Gentileschi, rechts haar portret geschilderd door Simon Vouet. Susanna, getrouwd met Joakim, werd belaagd door ouderlingen, onterecht beschuldigd, en vrijgepleit dankzij profeet Daniël.

Artemisia Gentileschi was een Italiaanse schilderes uit de vroege barok in de 17e eeuw. Zij was in de leer bij de landschapschilder Agostino Tassi die haar sexueel misbruikte en ook een schilderij van haar familie had gestolen. Een huwelijk voor eerherstel bleef uit en toen heeft haar vader een aanklacht ingediend. Tijdens het proces werd Artemisia Gentileschi onderworpen aan een gynaecologisch onderzoek. Ze werd ook gemarteld met duimschroeven om haar verklaringen te verifiëren.

Tassi werd veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf, maar zat deze niet geheel uit. Later trouwde ze met kunstenaar Pierantonio Stiattesi uit Florence. Ze kregen een kind dat op 12 jarige leeftijd stierf, en ondanks haar toenemende bekendheid, raakte het echtpaar in financiële problemen. Artemisia ging zonder haar echtgenoot verder en werd gaandeweg steeds beroemder met internationale klanten.

Artemisia Gentileschi werd in 1616 als eerste vrouw toegelaten tot de Accademia dell'Arte del Disegno in Florence. Op deze academie heeft ook de beroemde kunstenaar Michelangelo een opleiding gevolgd. Werken van Gentileschi zijn door Sotheby's geveild in de orde van 216.750 dollar tot aan 865.500 dollar voor het portret Marie Madeleine.

Sotheby's "Women, For Tomorrow’s Women" met  filantropen Oprah Winfrey en Agnes Gund

In maart dit jaar werd bij Sotheby's een veiling gedaan met de titel "Women for tomorrow's Women". Een veiling met werken van meer dan 25 vrouwelijke kunstenaars, waaronder Cecily Brown, Cindy Sherman en Carrie Mae Weems. De veiling leverde een bedrag op van 3.928.875 dollar. Deze opbrengsten werden beschikbaar gesteld voor de Miss Porter's School.

De filantropen Oprah Winfrey, Agnes Gund en Kate Windsor, directeur van Miss Porter's School, maakten hiermee een statement. Veel vrouwelijke kunstenaars ervaren namelijk nog steeds ongelijkwaardigheid in de wereld van kunst. Het doel was om hun standpunt tot een discussie te brengen over het belang van kunst en kunsteducatie voor jonge vrouwen.

Miss Porter’s School is een privéschool voor meisjes in Farmington, Connecticut. Het is opgericht in 1843 door Sarah Porter, hervormer in voorbereidend hoger onderwijs. Ze was zelf academisch opgeleid, doceerde  en studeerde samen met hoogleraren van Yale. Sara was voorvechter van gelijkwaardige educatie tussen manen en vrouwen, inclusief alfa-, bèta- en gamma vakken. Miss Porter's School biedt kansarme meisjes een studiebeurs voor een volledige opleiding.

Oprah Winfrey en Kate Windsor voor Blanco Y Verde van Carmen Herrera
Winfrey en Windsor voor Blanco Y Verde van Carmen Herrera

Carmen Herrera is een Amerikaanse visual artist en schilderes van Cubaanse afkomst. Ze maakt abstract werk met een minimalistische look. Haar werk Blanco Y Verde, gemaakt in 1995, werd tijdens de Women for tomorrow's Women geveild voor 2.900.000 dollar. Carmen is inmiddels 104 jaar oud en was destijds getrouwd met leraar Engels Jesse Loewenthal.

Kerry James Marshall stelt stereotypering in  kunst ter discussie, Sotheby's biedt platform

Kerry James Marshall, geboren in 1955 in Alabama, wordt gezien als een belangrijk en ook heel veelzijdig kunstenaar van zijn generatie. In zijn werk laat hij de zwarte bevolking zien, op een wijze die de stereotype beelden tegengaat. Daarnaast maakt hij met zijn werk ook een statement m.b.t. de zwarte identiteit in de VS als het gaat om cultuur, emancipatie en ook politieke kwesties. Hij doet dat tevens met de kunstgeschiedenis door in 'dialoog' te gaan over uitsluiting van de zwarte identiteit in het kunstsysteem. Marshall weet dat in zijn werk goed te vermengen met de westerse idealen.

Het schilderij (foto rechts) visualiseert een zwarte vrouw naast haar canvas en uitvergroot palet. Met de hand in haar zij straalt ze zelfvertrouwen uit. Ze is immers een vakvrouw die de schilderkunst goed beheerst. Een beeld dat je in de schilderkunst weinig tot niet tegenkomt. Ze is een rolmodel voor vele jonge zwarte vrouwen, die zich door dit schilderij gesteund voelen om een carrière als schilderes te realiseren. Het werd door Sotheby's geveild voor 7.325.800 dollar.

Libby Howie de eerste vrouwelijke veilingmeester bij Sotheby's in Londen

In 1976 werd de 'doortastende' kunsthandelaar Libby Howie de 1e vrouwelijke veilingmeester bij Sotheby's. Tegenwoordig werkt ongeveer een evenredig deel aan mannen en vrouwen bij dit internationale veilinghuis, waaronder op (hogere) management-posities. Bijna alle werknemers zijn ook aandeelhouder van Sotheby's. Met de verkoop van Sotheby's aan de Frans-Israëlische miljardair Patrick Drahi zijn de aandelen flink in waarde gestegen. De bedrijfsvoering blijft ongewijzigd.

Sarah de Clercq over haar werk bij Sotheby's Nederland


Hello Radio interview met Sarah de Clercq. Zij is algemeen directeur van Sotheby's Nederland en taxateur van kunst.Tijdens het interview vertelt ze over

haar vak, waaronder de specialisatie van de 19e - en vroeg 20e eeuw van Europese en Nederlandse kunst, de geschiedenis van Sotheby's en de vele bijzondere kunstwerken die van de hand gaan via dit beroemde veilinghuis. Saillant detail: het duurde meer dan 130 jaar voordat Sotheby's ook in de fine arts ging.