Winnaars van Gieskes-Strijbis Podiumprijs 2022
De Gieskes-Strijbis Podiumprijs gaat dit jaar naar componist Kate Moore en multidisciplinair kunstenaar Femi Dawkins. Deze grootste podiumprijs van het land werd uitgereikt in Amsterdam in aanwezigheid van de vijf genomineerden en diverse gasten. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan twee makers die bijdragen aan de kwaliteit en de diversiteit van de podiumkunsten in Nederland. Zowel makers van theater, (muziek)theater, muziek, compositie of dans komen in aanmerking voor de Gieskes-Strijbis Podiumprijs. Deze prijs is in 2017 geïnitieerd om vrij denken en verbeelden te supporten.
De winnaars mogen het prijzengeld van € 60.000,- per winnaar naar eigen inzicht aanwenden ten behoeve van hun artistieke ontwikkeling. Het Gieskes-Strijbis Fonds is een particulier vermogensfonds, dat streeft naar maatschappelijke vooruitgang. Kunst en cultuur is een van de vier werkgebieden van het fonds, naast natuur en milieu, democratie en rechtsstaat, alsmede medisch onderzoek. Met deze regeling wil het fonds laureaten in staat stellen om 2 jaar voluit aan hun visie te werken.
Enkele quotes uit het juryrapport van de Gieskes-Strijbis Podiumprijs 2022
"Zowel bij Kate Moore als bij Femi Dawkins is heel duidelijk dat hun kunstpraktijk niet alleen in woorden is te vatten, maar dat ze van kruin tot teen hun praktijk belichamen. Niet het kunstenaarschap is bij hen een zoektocht, maar het vinden van een precieze vorm, een context, partners in de uitvoering". "Kate Moore bouwt gestaag aan een uniek oeuvre waarin ze experimenteert met klankkleur en instrumentatie zonder haar publiek van zich te vervreemden. Ze is eigenzinnig en uniek in haar zoektocht natuur en cultuur met elkaar te verbinden. Het opzetten van een eigen ensemble in een tijd waarin juist op ensembles bezuinigd wordt getuigt van lef, en in haar artistieke leiderschap maakt ze bijzondere keuzes.”
"Femi Dawkins bouwt aan een uitzonderlijk eclectisch oeuvre dat vele andere kunstenaars inspireert, motiveert en richting geeft. Als mid-career maker bouwde hij met geduld en vasthoudendheid aan draagvlak voor narratieven en vertelvormen die in de periferie en underground werden geplaatst. Als performer daagt hij met veel energie en cachet bestaande presentatie-vormen uit. Femi Dawkins behoort tot een kleine voorhoede die de weg vrijmaakte voor de erkenning en omarming van de genres Urban Arts en Spoken Word in de Nederlandse podiumkunsten en hij blijft verrassen en uitdagen, binnen en buiten bestaande kaders en altijd met veel maatschappelijke urgentie en zeggingskracht."
De vijf genomineerden waren geselecteerd door de Adviescommissie o.l.v. Annemieke Keurentjes
De genomineerden van deze zesde editie waren:
Femi Dawkins; multidisciplinair kunstenaar
Carole van Ditzhuyzen; actrice en theatermaker Francesca Lazzeri; theatermaker, dramaturg en mentor Kate Moore; componist en musicus, en Connor Schumacher; danskunstenaar en artistiek leider.
Alle genomineerden waren geselecteerd door de Adviescommissie onder leiding van Annemieke Keurentjes. Zij is programma-manager theater en dans Holland Festival: Rajae El Mouhandiz; zangeres, componist, film- en (muziek)theatermaker, Jan Joris Lamers; toneelspeler en regisseur Maatschappij Discordia, Hildegard Draaijer; artistiek directeur DOX en Martijn Buser; artistiek directeur Gaudeamus.
"De Gieskes-Strijbis Podiumprijs is meer dan ooit nodig in tijden waarin het voor podiumkunstenaars moeilijk is om werk te realiseren, zichtbaar te maken en aan publiek te presenteren", aldus voorzitter Adviescommissie van de Podiumprijs Annemieke Keurentjes.
Winnares Gieskes-Strijbis Podiumprijs 2022: Kate Moore; componist en musicus
Kate Moore kwam in 2002 naar Nederland om bij Louis Andriessen te studeren aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag. In 2012 behaalde ze haar doctorstitel aan het Conservatorium van Sydney.
In haar internationaal geprezen werk vertaalt ze haar fascinatie voor de natuur op sterk uiteenlopende wijze. Met Louise Bourgeois deelt ze een diepgewortelde belangstelling voor de vrouw als scheppende kracht.
De muziek van Moore is altijd intrigerend, melodieus en transparant, met zachte overreding en tegelijkertijd vol bezieling. Ze denkt niet in stijlen maar richt zich op diepte, textuur en kleur. Daarvoor zet ze ook ongebruikelijke klankbronnen in zoals metalen voorwerpen en keramische objecten.
Moore hecht aan samenwerking met kunstenaars. Dit was een van haar redenen voor het oprichten van het Herz ensemble, waarvan ze artistiek leider is. Herz voert composities uit van Moore en andere, met name vrouwelijke, componisten met wie zij zich verwant voelt. In 2017 won ze, als eerst vrouw ooit, de prestigieuze Matthijs Vermeulenprijs. Ze was componist-in-focus bij November Music in 2018.
Winnaar Gieskes-Strijbis Podiumprijs 2022: Femi Dawkins; multidisciplinair kunstenaar
Geboren op Nassau en getogen in Jamaica en New York werd Femi Dawkins op jonge leeftijd gerekruteerd voor LaGuardia High School of Music & Art alsook Skidmore College en is sinds 1991 actief als multidisciplinair kunstenaar in Amsterdam waar hij woont en werkt. Hij behaalt momenteel zijn MFA - Master of Fine Arts aan Goldsmiths, University of London. Als kind van de diaspora en migratie reist Dawkins door tussen-werelden. Met zijn kunst onderzoekt hij taal, verhaal, vertelling, en ontwortelt hij de geërfde dominante gedachtegoeden. Altijd met het zicht op het grotere geheel legt hij gebroken narratieven bloot, doorbreekt limiterende sociale codes, en verbindt in de ontdekking van universele waarheden.
Dawkins schreef en speelde in zijn Afro Galactic Dream Factory, een multimedia Afrotechno vocale symfonie. Als Jimmy Rage heeft hij op negen muziekalbums samengewerkt met talloze gevestigde muzikanten waaronder Eric van der Westen, Kindred Spirits Ensemble, Jerome Sydenham en Archie Shepp, en speelt in theaters, festivals, en concertzalen zoals Montreux en North Sea Jazz evenals het Stedelijk Museum en South London Gallery.
Hij heeft geëxposeerd in Noord- en Zuid-Amerika, Europa en Afrika. Zijn verhalen en illustraties zijn onder meer gepubliceerd in Chimurenga en The New York Times. In 2018 initieerde hij het muzikale ensemble Ancestral Blues, in 2019 het Black Gold Collective. Met dat laatste wil hij met een groep onderzoeken wat de ervaring van othering betekent en hoe een instituut een inclusief, professioneel narratief kan ontwikkelen. Hij participeert in forumdiscussies zoals in CCA Goldsmiths en Late at Tate Britain.
Podiumkunstenaars die ook waren genomineerd voor de Gieskes-Strijbis Podiumprijs 2022
Carole van Ditzhuyzen begon in 1998 als toneelspeler en maker bij Rotterdams Lef!, DOX, Urban Myth en Made in da Shade. Ze studeerde in 2009 af aan de Amsterdamse Toneelschool & Kleinkunstacademie. Ze richtte met een aantal jaargenoten het collectief Tijdelijke Samenscholing op en maakte voorstellingen bij Frascati, Productiehuis Rotterdam en 't Barre Land, in nauwe samenwerking met Matthias de Koning. In deze voorstellingen plaatsten zij het persoonlijke en het politieke centraal, met het samenspel tussen livemuziek en toneelspel als basis. Van Ditzhuyzen begeleidt makers en toneelspelers op kunstopleidingen en autodidacten in het maken van voorstellingen en hun eigen artistieke praktijk. Sinds januari 2021 is zij artistiek coördinator en programmeur van het MaasPodium. Talentontwikkeling en nadenken over met wie je ruimte deelt en welke ruimte je gezamenlijk creëert is een wezenlijk onderdeel van haar artistieke praktijk.
> Oordeel Adviescommissie: "Carole van Ditzhuyzen is genomineerd vanwege haar bijdrage aan glasheldere voorstellingen. De commissie ziet bij haar een steady groei in haar makerschap, waarin ze steeds persoonlijker durft te worden. Tegelijkertijd verbindt ze haar persoonlijke thema’s aan grote maatschappelijke onderwerpen als afkomst, identiteit en culturele diversiteit. Hoewel ze een groot deel van haar tijd besteedt aan de begeleiding van kunstenaars, hoopt de commissie dat dit niet ervoor zorgt dat ze haar eigen werk op een laag pitje zet."
Sinds haar afstuderen aan de Mime Opleiding Amsterdam in 2016 is Francesca Lazzeri (1991) werkzaam als theatermaker, dramaturg en mentor. Ook treedt ze op als fysiek speler. Voor ze naar Nederland kwam, studeerde Lazzeri fysiek theater en performing arts in Italië, Zwitserland, Ierland en Rusland. Tussen 2015 en 2019 maakte ze succesvolle voorstellingen met performance collectief Wild Vlees, samen met Tamar Blom en Job Rietvelt. Na 2019 ging ze onder haar eigen naam verder. Lazzeri onderscheidt zich door haar compromisloze, uitgesproken en directe signatuur.
> Oordeel Adviescommissie: "Francesca Lazzeri is genomineerd omdat zich achter haar fysieke, schijnbaar eenvoudige voorstellingen een wereld opent aan persoonlijke associaties en soms uitgesproken politieke connotaties. Ze heeft het vermogen redelijk abstract materiaal een emotionele lading te geven. De helderheid van haar werk is een unicum in het hedendaagse bewegingstheater. Haar rechtlijnigheid en vasthoudendheid staan niet in de weg dat ze het contact met haar publiek zoekt door haar voorstellingen buiten de conventionele theateropstelling te presenteren."
Connor Schumacher (1987) is danskunstenaar en artistiek leider van de stichting ARK, waarmee hij raves, movement classes en voorstellingen produceert. Zijn doel is om mensen in beweging te brengen, zowel fysiek als mentaal. Hij studeerde dans aan het Purchase Conservatory in New York, waarna hij zich sinds 2021 als onafhankelijk danskunstenaar heeft ontwikkeld onder de vleugels van Dansateliers Rotterdam. Met Funny Soft Happy & The Opposite (2019) zette hij Nederlandse theaters op z'n kop in de afgelopen drie jaar. Ook maakte hij de voorstellingen Threesome (2019), The Fool (2018), OK Future (2017) en Boy of Boy (2012). Als choreograaf nam hij deel aan verschillende Europese onderzoeksprojecten waaronder Dancing Museums en Empowering Dance. In 2019 won hij de Prijs van de Nederlandse Dansdagen. Pilot PC (2020) was de eerste productie van ARK.
> Oordeel Adviescommissie: "Het is Connors diepe overtuiging dat onze maatschappij beter af zou zijn wanneer we elke dag zouden dansen. In zijn werk wil hij het publiek op een nieuwe manier naar de wereld laten kijken. De commissie nomineert hem vanwege zijn unieke zoektocht naar een nieuwe vorm van interactie met het publiek, en de ontwikkeling van soft skills. Hij is in staat mensen met zeer uiteenlopende identiteiten zich welkom te laten voelen. Hij noemt zijn werk 'a social choreographic dance practise' en niets kan waarschijnlijk een betere omschrijving zijn van het bruggenbouwen tussen stijlen, generaties en werelden van Connor Schumacher."
Componist Kate Moore over haar passie voor muziek
Kate Moore is een bijzonder getalenteerd Australisch-Nederlandse componist en musicus. Ze slaagde cum laude voor haar Bachelor aan de Nationale Universiteit van Australië in Canberra, voltooide de masteropleiding van het Koninklijk Conservatorium van Den Haag en behaalde een doctorstitel aan het Conservatorium van Sydney. Haar werk is o.a. uitgevoerd in Carnegie Hall, het Koninklijk Concertgebouw in Amsterdam en het Sydney Opera House, alsmede op bekende festivals zoals het Holland Festival, het film festival van Sydney, de ISCM World Music Days en MATA. Ze heeft met vele bekende gezelschappen gewerkt en is artistiek leider van het Herz Ensemble. Haar muzikale signatuur is gebaseerd op creatieve klankwerelden voor akoestische en elektroakoestische media. Kate ontving meerdere prijzen voor haar werken, waaronder de belangrijke Matthijs Vermeulenprijs in 2017. Ze is daarmee tevens de eerste vrouw die deze prijs heeft ontvangen sinds de oprichting in 1972. Dit jaar won ze de Gieskes-Strijbis Podiumprijs 2022 voor haar unieke oeuvre.
You have won the Gieskes-Strijbis Podiumprijs 2022. What does this mean to you?
Being a recipient of the Gieskes-Strijbis Podiumprijs is a huge honour. It means a lot to me and after many decades of hard work I feel seen and heard and I appreciate that.
You were born in England and raised in Australia. How was your childhood in Australia? Did you seek nature, living a wild life?
I was born in Oxfordshire in England and in 1986, when I turned seven, my family moved to Sydney. On the North Shore where my family lived, the bush was ever present and it was a common activity to go bush walking regularly. As part of my education through school, hiking and bush survival skills were encouraged and I would frequently "Go Bush" with my friends for days at a time where we would walk and camp, learning how to orient ourselves in the bush with a map and compass before the time of GPS and mobile phones.
One particular hike affected me deeply. It was the first hike on which my school friends and I went where no adults where present. We trekked for fourteen days from the south of Fraser Island to a remote ferry stop in the north, carrying water and food with us for the entire journey as there was only one shop on the island. We encountered astonishingly beautiful crystal-clear lakes and deep forests, ruins of ship wrecks and wild storms.
Our camp was ravaged by dingos whilst we blissfully slept under the stars and I remember at the end of the hike, on a deserted beach whilst waiting for a ferry to pick us up, I stumbled upon billions of tiny purple crabs that in an instance disappeared the moment I set foot upon the sand and I had to rub my eyes to see if I was dreaming. I stood very still for a very long time and eventually the little crabs emerged again.
Upon returning to normal school life after this experience, I had gained something deep, something that had touched my soul, a connection with another dimension, something that was ineffable. I saw everything through different eyes and it was through music that I could come close to expressing this experience. Writing music gave me a language to connect with the deep, burning energy and inspiration that I felt whilst walking in the elements.
One out of many compositions you wrote is The Dam. Why did you also write for a didgeridoo?
In 2015 I wrote The Dam, inspired by the evocative sonic scape of the chorus of creatures at dawn and dusk around a dam on my mother's property in the Southern Highlands. This piece was commissioned by The Canberra Festival for an ensemble of old and new instruments. The ensemble was a festival ensemble and included the renowned didgeridoo player William Barton. The didgeridoo was part of the commission. It was an honour to work with William and a pleasure to get to know his work in more depth.
Your musical piece Sacred Environment is an ode to the environment. What has motivated you to make this stunning oratorio?
In the years leading up to the premiere of my piece Sacred Environment in 2017, I delved deeply into creative writing, building my own libretto for the piece. The Holland Festival had commissioned me to write a 40' major work for choir and orchestra. They gave me a carte blanch and in searching in my heart for what I was most passionate about, I proposed to write an oratorio about the sacred nature of the environment.
I chose to set my story in the bushland north of the Hawksbury River in Australia. There were two reasons that inspired me to do so. The first reason was that it was the forest that I knew the best because my father's family lived there as settlers for many generations and it is close to where I grew up in Sydney. The second reason is that this particular bushland, which is a UNESCO world heritage listed site, contains rare, fragile, pristine, wild and historic forests wherein secret treasures lie. For example; it is the place where the Wollemi Pine grows, deep within a hidden valley. The critically endangered Wollemi Pine was thought to be extinct until it was discovered in this forest in 1994. This iconic tree is one of the rarest trees in the world.
My oratorio is about the fragility and vulnerability of the forests and ecosystems and the main character of the oratorio, a mysterious ghostly blindfolded woman, is a personification of Lady Justia, representing climate justice, Mother Nature, Mother Earth, and the Egyptian figure Ma'at who balances the scales of truth and justice against the weight of a heart.
The piece is in five movements; Trees, Minerals, Animals, Stars and Water. Portions of the 'Dies Irae' from the sacred Requiem Mass are woven into the work to emphasise the underlying revelation of the story as an omen or oracle. The blindfolded woman enters the bush. She is perhaps lost, or is held captive and she stands at a moment of crisis where smoke can be smelled in the forest. The forest will burn and she stands to be judged... but by allowing harm to come to her, destruction and annihilation of everything will be the inevitable fate.
In the process of writing this oratorio I learnt a lot about aboriginal history and culture. It was a deep learning curve and set me on a new path.
Coral Speak is related to climate change. Why did you feel the urge to make a personal statement?
I wrote Coral Speak for percussionist Louise Devenish as a lament to the dying corals of The Great Barrier Reef. I imagined crystal waters alive with the dancing colourful corals and shudder at the thought that these corals that were present in my lifetime, may disappear forever. It brings me heartache and deep sorrow...
We understand the Herz Ensemble is something close to your heart...
I am the artistic leader of Herz Ensemble and extremely blessed that I have been able to bring my own group of musicians together. They are all astounding, wonderful musicians.
The ensemble came together organically upon receiving invitations to perform my own work in venues such as Orgelpark, Muziekgebouw and November Music. I have worked with all the musicians on separate occasions, on other projects and a number of them have also commissioned me to write new pieces. In this process it seemed natural to form an ensemble and the first piece we played together as a group was The Dam which took place in Orgelpark in May 2017.
You wrote Lux Aeterna: VIVID for the November Music festival. What's the story behind this beautiful Requiem, can you enlighten us?
I wrote Bosch Requiem Lux Aeterna shortly after Sacred Environment. Through Sacred Environment I came to question my relationship to land, especially in relation to the Australian bush and colonialism. My relationship to my beloved bushland of Yengo and Wollemi National Parks became complicated the more aware I became of the effect of colonialism on the land and aboriginal people. I came to the realisation that no matter how many generations my family lived there, their roots lie elsewhere and so too do mine.
I began to realise my fundamental connection to land lies in the Netherlands. This is where my roots lie and where I can find my ancestors and ancient past. This is the land of my heritage. I began walking pilgrimage routes and seeing the cities of The Netherlands in relation to their history.
I began to see the sacred nature of the way in which very old cities such as Den Bosch were designed and had symbolic significance. I began to see the river scape of this region from a new perspective and I began a new journey of enquiry and discovery.
Frieda's Reis has been recently premiered. We understand this piece is very special to you...
This year my cello concerto Frieda's Reis was premiered by the cellist Ashley Bathgate and the Amsterdam Conservatorium Orchestra during the 2022 Amsterdam Cello Biennale. This piece is a homage to the extraordinary and heroic life of Frieda Belinfante who was a cellist, conductor and artistic leader of her own orchestra before World-War Two, who during the war became a key figure of the Amsterdam resistance by forging false identity cards for Jewish people to hide their identity. Eventually, it was instrumental in the plan to blow up the People's Registry that held the identity of who was Jewish.
I became aware of her and her story, not through the music world in which she and I both inhabit, but by visiting the Resistance Museum which is around the corner from where I live. I chanced upon her biography written by Toni Boumans. I was drawn to her book because of the photo on the front cover depicting a defiant, rebellious, beautiful young woman holding a cello. If she lived today, or I lived then, we would have known each other, we may have studied with the same teachers. We inhabit similar worlds. She is from a similar generation to my grandparents who, in the years after the war immigrated from the Netherlands to Australia.
By learning Frieda's story, I feel closer to understanding the climate in which my own family existed and the circumstances that influenced their decision to embark upon a new life in the new world.
Your passion for creating meaningful music is very obvious. What are your future plans?
My focus for the future lies in research, particularly in the intersection between nature, culture and heritage and how these areas of interest can contribute to the notion of sustainability, living at one with the environment in a manner that is positive and respectful to the ground upon which we live.
I plan to continue my journey following long walking routes and am fascinated by the idea of plein air composing, where the walking route is my composition studio. I am developing ways and means to carry lightweight instruments on my journey and love the way in which the land speaks to me, bringing me endless inspiration and energy.