Humboldt Forum: 1,5 miljoen bezoekers sinds haar opening
Meer dan 20.000 objecten uit de Aziatische kunst- en etnologische collecties van de Staatliche Museen zu Berlin, oftewel Staatsmusea in Berlijn, werden in de zomer van 2021 voor het eerst getoond in de nieuwe setting van het Humboldt Forum. De collecties van het Museum für Asiatische Kunst en het Ethnologisches Museum behoren wereldwijd tot de grootste, alsmede belangrijkste in hun soort. Sinds de opening heette het Humboldt Forum al meer dan 1,5 miljoen bezoekers welkom. Het is een spectaculair gebouw met een breed scala aan tentoonstellingen en een cultuureducatief aanbod voor gezinnen, jongeren en kinderen. Er zijn vier grote zones ingericht met ontmoetingspunten en ruimtes voor groepsactiviteiten. Elke tentoonstelling bevat educatieve activiteiten en publieksprogramma's die kunnen aanzetten tot verdere discussie en debat.
Enkele bijzondere hoogtepunten die vorig jaar in de eerste fase waren geïnstalleerd
Hoogtepunten van de eerste fase van de opening waren onder meer een hedendaagse interpretatie van een 'Japans theehuis', ontworpen door architect Jun URA. Ook de 'predikende Boeddha' is bijzonder. Dit is een 50 vierkante meter groot schilderij uit 1770 van de hand van hofschilder Ding Guanpeng uit de Qing-dynastie. Het is geplaatst in een zaal van dubbele hoogte, die is ontworpen door de met de Pritzker-prijs bekroonde Chinese architect Wang Shu. Nog een hoogtepunt is de
reconstructie van de circa 1400 jaar oude Grot van de zestien zwaarddragers, in een enscenering van het Kizil-landschap. Het is een van de laatste haltes op de zijderoute van Zuid- naar Oost-Azië. De ruimtevullende installatie 'Township Wall' is eveneens een intrigerend hoogtepunt te noemen. Het is gemaakt door António Ole, een hedendaagse Angolese kunstenaar. Met dit werk staat hij stil bij de ervaring van geweld tijdens decennia van burgeroorlog in Angola, en daaruit voortvloeiende levensomstandigheden.
Een van de andere presentaties is een zaalvullende installatie gebaseerd op tradities van het islamitische tuinontwerp. Daar worden de kunsten en ambachten van het Mogoltijdperk getoond, zoals schilderijen van de Taj Mahal, kostbaar textiel, sieraden van jade, ivoor, miniatuurschilderingen en foto's. De installatie omvat een speciaal daarvoor in opdracht gemaakt videowerk van de New Yorkse kunstenaar Alexander Gorlizki. Hij wekt de traditionele Mogolschilderstijl tot leven, en doet dat in combinatie met geluiden uit de Paradijstuin, variërend van spetterend water tot passende muziek.
Angkor Wat © Staatliche Museen zu Berlin / Stiftung Humboldt Forum im Berliner Schloss / Giuliani von Giese
In het midden van het museum bevindt zich een grote luisterruimte, voorzien van een driedimensionale geluidsinstallatie. Het biedt de bezoekers zelf toegang tot de collectie van het Berliner Phonogramm-Archiv, met een van de beste etnomusicologische opnamen ter wereld. Deze collectie wordt daarom ook vermeld op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.
Wat ook imposant is, zijn de drie vitrines van dubbele hoogte met meer dan 3.000 objecten. Deze fungeren als een open opslagruimte waar je als bezoeker objecten uit Afrika, Oceanië en Noord- en Zuid-Amerika van dichtbij kunt bekijken. Daarbij kun je met behulp van digitale middelen je verdiepen in de herkomst van vele afzonderlijke werken.
De objecten worden vanuit diverse invalshoeken belicht en veel ervan zijn voorzien van daarvoor in opdracht vervaardigde reacties van mensen uit de hedendaagse creatieve sector. Architecten, ontwerpers, kunstenaars, filmmakers en componisten uit diverse landen, die de bezoeker op deze wijze nog meer inhoud geven.
De presentaties in de vaste collectie zijn aangevuld met wetenschappelijke 'kijkvensters', die het Ethnologisches Museum en het Museum für Asiatische Kunst hebben gerealiseerd. Hierbij wordt ook samengewerkt met het Museum für Naturkunde Berlin, de Botanischer Garten en het Botanisches Museum Berlin.
De laatste fase van de opening van het Humboldt Forum vindt plaats op zaterdag 17 september
Bai in Republiek Palau uit 1907 © SPK / photothek / Thomas Köhler
De laatste fase van de opening voor het publiek van het Humboldt Forum in Berlijn vindt plaats op zaterdag 17 september 2022. Dan is het voor het eerst mogelijk om de collecties van het Etnologisch Museum en het Museum voor Aziatische Kunst van de Staatsmusea in Berlijn ten volle te ervaren. Op ruim 16.000 vierkante meter worden circa 20.000 objecten tentoongesteld.
Een greep uit de installaties die in het Humboldt Forum dan voor het eerst te zien zullen zijn: Een traditioneel meeting house, genaamd Bai in Republiek Palau uit 1907, waarvan het palmbladeren dak onlangs werd vernieuwd door een team van Palauaanse dakdekkers.
Kunstobjecten van de Khmer, waaronder 23 meter lange replica's op ware grootte van reliëfs van het tempelcomplex Angkor, en een grote installatie van de hedendaagse Mexicaanse kunstenares Mariana Castillo Deball. Zij maakte tegels van gebakken klei, opgesteld in een reliëf-achtige vorm en hebben betrekking op onderwerpen die in twee Midden-Amerikaanse codices uit de 16de eeuw werden aangetroffen.
Installatie Mariana Castillo Deball © Staatliche Museen zu Berlin / Stiftung Humboldt Forum im Berliner Schloss / Giuliani von Giese
Verder wordt inzicht geboden in lopende, kritische werkzaamheden voor het ontsluiten van de Berlijnse collectie van het oude Koninkrijk Benin met zijn wereldberoemde 'bronzen'. Er worden dan ook vijf projecten onthuld waarin partners uit de Verenigde Staten, Canada, Zuid-Amerika en India samenwerken aan diverse tentoonstellingen.
Humboldt Forum geïnspireerd door de broers Von Humboldt
Het Humboldt Forum is geïnspireerd en beïnvloed door de ideeën van Alexander en Wilhelm von Humboldt, namen die in het hedendaagse denken wereldwijd staan voor onderwijs, cultuur, wetenschap en het belang van de natuur. Het Duits Historisch Museum toonde in 2019 de eerste grote tentoonstelling over de broers en plaatst hen als Europeanen in de context van hun tijd.
Het Humboldt Forum komt voort uit een baanbrekende samenwerking tussen vier partners uit de culturele en de academische wereld; de Stiftung Preußisscher Kulturbesitz die verantwoordelijk is voor twee grote musea in Berlijn, het Ethnologisches Museum en het Museum für Asiatische Kunst, de Humboldt-Universität zu Berlin, verantwoordelijk voor het Humboldt Lab, het Stadtmuseum Berlin verantwoordelijk voor de expositie BERLIN GLOBAL, en de Stiftung Humboldt Forum.
Wie waren deze gebroeders von Humboldt, die zoveel hebben betekent voor wereldburgerschap?
De ouders van Alexander en Wilhelm von Humboldt waren Alexander George von Humboldt en Marie-Elisabeth von Humboldt-Colomb. De vader was een Pruisische officier, die wegens zijn verdienste in de Zevenjarige Oorlog tot kamerheer van de Pruisische kroonprinses was benoemd. Hun moeder was Marie-Elisabeth von Humboldt-Colomb, afkomstig uit een rijke Zuid-Franse hugenotenfamilie en eerder weduwe van baron Von Hollwede. Het paar trouwde in 1766.
Bovenstaande afbeelding is een weergave van Marie-Elisabeth von Humboldt-Colomb, toen nog weduwe, samen met haar zoon Alexander von Humboldt met een barometer in zijn hand. Moederliefde in wetenschap.
Willem von Humboldt, onderwijshervormer en medeoprichter van de Humboldtuniversiteit
Wilhelm von Humboldt, de oudere broer van Alexander, was een taalwetenschapper, filosoof, staatsman en de medeoprichter van de Friedrich-Wilhelms-Universität, de tegenwoordige Humboldtuniversiteit in Berlijn. Het is tevens de oudste universiteit van de Duitse hoofdstad dat bijna 30 Nobelprijswinnaars heeft gehad, waaronder Albert Einstein. Als onderwijshervormer in dienst van het Pruisische Ministerie van Onderwijs, ontwierp Wilhelm een nieuwe organisatie van het onderwijs in de geest van het opleiden van academici, die vanuit intellectuele vrijheid en ongebondenheid een kritische bijdrage zouden leveren aan de voortgang en kwaliteit van allerlei debatten en problemen in de maatschappij.
Dit moest onafhankelijk zijn, maar niet zonder belang te hebben bij de voortgang van democratie en beschaving. In zijn visie is de universiteit een instituut voor belangeloos onderzoek en beschermd door volledige academische vrijheid, terwijl haar onderwijs de wetenschappelijke vorming als hoofddoel heeft.
Alexander von Humboldt, grondlegger van de fysische geografie en visionair in zijn vakgebied
Alexander von Humboldt, de jongere broer van Wilhelm was grondlegger van de fysische geografie. Hij was een natuurwetenschapper en ontdekkingsreiziger. Volgens Britse natuuronderzoeker en tijdgenoot Charles Darwin was Alexander, die ook in Nederland onderzoek deed, de belangrijkste wetenschappelijke reiziger aller tijden.
Von Humboldt deed onderzoek in een enorm gebied van Midden- en Zuid-Amerika. Zijn reis naar Amerika geldt als zeer belangrijk voor de ontwikkeling van de wetenschap. Zijn verslag omvat vrijwel het volledige spectrum van de hedendaagse kennis en kunde. Zo bestudeerde hij de oorsprong en de route van tropische onweren, de verhoging van magnetische intensiteit van de evenaar tot de polen, verklaarde ook vulkanologische verschijnselen, onderzocht het verband tussen het geografisch milieu en de plantendistributie, pionierde in het gebruik van isothermen voor het weer, enzovoort.
Met zijn onderzoek legde Alexander de grondslag voor onder meer de fysische geografie en meteorologie. De belangrijkste oceaanstroom van Zuid-Amerika, die door Von Humboldt werd bestudeerd, kreeg zijn naam; De Humboldtstroom. Vele andere door hem bestudeerde objecten waren vulkanen, de sidderaal en guano, en tal van andere onderwerpen in de levende en niet-levende natuur. Dit deed hij samen met de bevriende botanicus en natuuronderzoeker Aimé Bonpland uit Frankrijk. Alexander von Humboldt ontdekte tijdens zijn reis vele nieuwe plantensoorten, zoals de Melastoma coccinea. In die plant zit een geneesmiddel tegen de tropische ziekte malaria.
Alexander von Humboldt voorzag in zijn tijd al de impact van ontbossing op het klimaat
Het werk van Von Humboldt wordt de laatste tijd steeds meer gezien als een voorloper van de ecologie, want hierin werd toen al de nadruk gelegd op de wederzijdse beïnvloeding van soorten, en van door verschillende takken van wetenschap bestudeerde verschijnselen. Tijdens zijn expeditie in Amerika uitte Alexander von Humboldt kritiek op de ontbossing, en voorspelde catastrofale gevolgen hiervan voor het klimaat...
Von Humboldt publiceerde over het fysische heelal om wetenschap toegankelijker te maken
In 1845 begon Alexander von Humboldt met het uitgeven van de 'Kosmos'. Hierin gaf hij een uitvoerige beschrijving van het fysische heelal, en probeerde in vijf dikke delen de takken van wetenschappelijke kennis te verenigen. Hij trachtte hiermee zijn werk in de wetenschap enigszins te populariseren.
Het Ethnologisches Museum en het Museum für Asiatische Kunst
Het Ethnologisches Museum en het Museum für Asiatische Kunst bieden een overzicht van kunst en cultuur vanuit de hele wereld en door de eeuwen heen. De musea, die beide onder het beheer van de Staatliche Museen zu Berlin vallen, zijn verhuisd naar een nieuw permanent onderkomen in het Humboldt Forum en houden hun oude onderkomen in de Berlijnse wijk Dahlem aan voor onderzoek en wetenschap.
De Stiftung Preussischer Kulturbesitz
De Staatliche Museen zu Berlin vallen met hun diverse musea onder het beheer van de Stiftung Preussischer Kulturbesitz, oftewel Stichting Pruisisch Cultureel Erfgoed. Deze stichting die in 1957 is opgericht, heeft ook andere organisaties onder haar toezicht voor het behoud van de culturele artefacten van de voormalige staat Pruisen, en om de collecties voortdurend aan te vullen. De stichting wordt gefinancierd door de federale Duitse overheid en door alle zestien Duitse deelstaten.
Het Humboldt Forum maakt deel uit van één encyclopedisch museum in het culturele Berlijn
Het Humboldt Forum is gehuisvest in het gedeeltelijk opnieuw opgebouwde Berliner Stadtschloss in het hart van de Berlijnse museumwijk. Het is gelegen naast het wereldberoemde Museuminsel en op het kruispunt tussen de Brandenburger Tor en de Alexanderplatz. In juli 2021 opende het zijn deuren voor het publiek en verwelkomde de bezoekers in een nieuwe openbare ruimte in het hart van de stad. Hier zullen niet alleen verschillende culturen elkaar ontmoeten, ook komen uiteenlopende perspectieven en visies op enkele van de belangrijkste vraagstukken aan bod, waarvoor onze wereld zich vandaag de dag geplaatst ziet.